Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΩΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ

Όλα "παραδοσιακά".

Όπου γυρίσει το μάτι σου στις τουριστικές περιοχές όλα είναι "παραδοσιακά". 

Παραδοσιακά ζυμαρικά, παραδοσιακά λουκάνικα, παραδοσιακά τυριά, παραδοσιακή ομελέτα, παραδοσιακός καφές, όλα παραδοσιακά.

Παραδοσιακό όμως, είναι αυτό που σέρνει πίσω του μια παράδοση, που έχει να κάνει με την κουλτούρα του κάθε τόπου. 

Το πώς φτιάχνανε το φαγητό, ποια συστατικά είχαν διαθέσιμα και χρησιμοποιούσαν, πώς μιλάγανε, πώς ξόδευαν τον ελεύθερο χρόνο τους, πώς έγραφαν, πώς τραγούδαγαν, εν ολίγοις, το πώς είχε εξελιχθεί η κοινωνική ζωή ενός τόπου μέσα από πάρα πολλά χρόνια ιστορίας και ποια ήταν τα παράγωγά της. 

Λέω κάτι που δεν ξέρουμε; Όχι.

Τώρα πώς από αυτό που είναι η παράδοση φτάσαμε να έχουμε παραδοσιακά μακαρόνια Στεμνίτσας για παράδειγμα, αυτό με ξεπερνάει. 

Μακαρόνια με παραδοσιακά υλικά ναι, αλλά και τότε, τι είναι το παραδοσιακό; 

Το αλεύρι, τα αυγά, το νερό; τι ακριβώς; Η συνταγή; Μα δεν έφτιαχναν ποτέ μακαρόνια στην Στεμνίτσα…

Και δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κάτι σαν "παραδοσιακό" αν η συνταγή του είναι η ίδια παντού. 

Δεν υπάρχουν δηλαδή παραδοσιακά σουβλάκια, παντσέτες, μπιφτέκια. Αν στην Λαμία τα μαρινάρουν με ξύδι και στην Λέσβο με κρασί αυτό, λυπάμαι που σας προσγειώνω ανώμαλα, δεν είναι παράδοση.

Και αν βρίσκονται εταιρείες που παρουσιάζουν σουβλάκι κοτόπουλο με ντιπ (ντιπ, για τ' όνομα του θεού...) γιαούρτι σαν "παραδοσιακό"...

...τότε τί να πω, θα υπάρχει κάποια ιστορία που μου διαφεύγει όπου ο Κολοκοτρώνης πριν τη μάχη στα Δερβενάκια έτρωγε παρέα με τον Λεωνίδα τον Σπαρτιάτη σουβλάκια κοτόπουλο βουτηγμένα στο γιαούρτι και άφησε κάπου γραμμένη την συνταγή.

Θα πεις, "φταίει εκείνος που αφήνει να χρησιμοποιείται αυθαίρετα και χωρίς κανένα περιορισμό η λέξη".

Θα σου πω, ναι, είναι ο ίδιος που κάθε χρόνο πανηγυρίζει για τα εκατομμύρια των τουριστών και μόνον γι' αυτό, ΚΡΑΤΟΣ τον λένε, και αδιαφορεί πλήρως από την στιγμή που ο τουρίστας αφήνει τα φραγκάκια του.

Επίσης, να διακρίνουμε το τουριστικό προϊόν σε αυτό που είναι τα αναμνηστικά, τα τσολιαδάκια, οι Δίες και οι Αφροδίτες και οι Σάτυροι, οι κούπες με την Παναγία της Τήνου, τα μαγνητάκια με τους περιστεριώνες... 

....από αυτό που πουλάμε σαν τουριστικό προϊόν επειδή του κολλάμε μια ετικέτα που λέει «παραδοσιακό».

Αν δηλαδή ο φίλος μου ο Κώστας πουλάει σαν παραδοσιακό Τηνιακό σαλάμι ένα σαλσισότο με λίγο ή με καθόλου σκόρδο γιατί οι τουρίστες δεν το θέλουν, το σαλσιτότο παύει να είναι παραδοσιακό. Κατανοητό; 

Ο τουρίστας ζητάει αυτό που ήδη ξέρει που δεν πρέπει να απέχει πολύ από τα ήδη αποδεκτά του. Το ερώτημα είναι: τι θα κάνει ο Κώστας; 

Θα βγάλει το σκόρδο και θα πουλάει (γιατί κάπως πρέπει να ζήσει την οικογένειά του) ένα λουκάνικο που δεν θα έχει καμία σχέση με την παραδοσιακή γεύση. Άρα;

Όσοι έχουν φάει σε ελληνικά μαγαζιά στο εξωτερικό, στο Μόναχο, στο Ντίσελντορφ κλπ. γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτό που σερβίρεται στους εκεί γερμανούς σαν μουσακάς, δεν είναι μουσακάς. 

Είναι κάτι που έχει όλα τα συστατικά του μουσακά, αλλά μουσακάς δεν είναι. 

Απλούστατα γιατί ο μαγαζάτορας έχει προσαρμόσει την συνταγή στα εκεί υλικά και στις εκεί καταναλωτικές συνήθειες.

Από την άλλη, υπάρχει η ανάγκη να πλουτίσει το μενού με νέα πιάτα. Σωστό, αλλά τα "ρεβίθια με λουκάνικο" δεν είναι παραδοσιακό πιάτο Τήνου. 

Μπορεί να είναι παραδοσιακό στο Πήλιο ή στα Ζαγοροχώρια, στην Τήνο όμως δεν είναι παραδοσιακό. 

Εκτός και αν λέγοντας παραδοσιακό εννοούμε απλώς ελληνικό. 

Τότε όμως τι προσδιορίζει μια ταβέρνα στην Τήνο που ισχυρίζεται πως έχει παραδοσιακή κουζίνα; 

Η προέλευση των πρώτων υλών που σχεδόν όλες είναι από οπουδήποτε αλλού ΕΚΤΟΣ από την Τήνο;

(να σας απογοητεύσω λίγο ακόμη, μόνον το 18% από αυτά που καταναλώνει η τουριστική βιομηχανία είναι ντόπιας παραγωγής...)

Ή μήπως οι συνταγές; 

Τι είναι το παραδοσιακό τελικά, αν δεν είναι ένας τρόπος που απευθύνεται στο συναίσθημα για να φέρει κόσμο στο μαγαζί;

Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι το μπαστάρδεμα της Τηνιακής κουζίνας, και της κάθε τοπικής κουζίνας γενικότερα, το μαλάκωμα των γεύσεων, η εξισορρόπηση προς το αποδεκτό, η άμβλυνση των διαφορών από περιοχή σε περιοχή. 

Μα, για στάσου, κάτι τέτοιο δεν κάνουν και τα ταχυφαγεία; 

Τα GOODY’S, τα MacDONALDS, τα EVEREST, ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ, αυτό δεν κάνουν; 

Σερβίρουν το ίδιο ακριβώς πακέτο χωρίς παραλλαγή από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την Χώρα Σφακίων. 

Δηλαδή, πάμε σε κάτι παρόμοιο; Μια ισοπεδωτική άποψη για την παράδοση όπου θα αρκεί ένα αυθαίρετο ταμπελάκι «παραδοσιακό» για να φέρω τον τουρίστα στο μαγαζί;

Μπορεί κάποιος να εμπνέεται από τις γεύσεις και τα τοπικά προϊόντα και να φτιάχνει δικές του συνταγές. 

Αλλά η δημιουργική κουζίνα και το παραδοσιακό είναι εντελώς άλλο πράγμα (η φωτογραφία είναι από μαγαζί στην Τήνο με εξαιρετικές εμπνεύσεις).

Θα πεις, γιατί τα γράφεις αυτά. Τα γράφω για να μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας τουλάχιστον. Τίποτε άλλο. 

"Τα πράγματα μέχρι να χειροτερέψουν, θα χειροτερεύουν διαρκώς", για να παραφράσω μια γνωστή ρήση...