ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ ΝΗΣΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Ή ΟΧΙ, ΡΕ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ..;

Για να δούμε, λοιπόν: το νησί χάνεται ή όχι;
Φεύγει και μαζί του χάνουμε το σπέρμα εκείνο που θα μπορούσε να αναγεννήσει το νησί ή όχι; 
Άλλοι θα πουν πως, ναι, το νησί χάνεται.
Υπάρχουν όμως και εκείνοι που θεωρούν πως όσα συμβαίνουν δεν είναι ικανά να μηδενίσουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που έχει το νησί.
Αυτοί όμως που ισχυρίζονται κάτι τέτοιο είναι σίγουροι για τα απλά πράγματα που συνέθεταν τον χαρακτήρα του νησιού μέχρι σήμερα; Ξέρουν να χτίσουν μια ξερολιθιά, να φτιάξουν ένα σκαλί, να σκαρώσουν ένα σαμάρι, να σκαλίσουν μιαν αβραγιά; 

Πόσο γνώστες είναι της Ιστορίας με κεφαλαίο γιώτα, που έζησαν οι παππούδες τους στη Ρωσσία, πώς βρέθηκαν εκεί και πόσα χρόνια έκαμαν για να γυρίσουν στον τόπο τους;
Ξέρουν πούθε πέρναγαν τα γιαδούρια για την πούληση στη χώρα, ποιό μονοπάτι ήταν το χειμωνιάτικο και ποιό το καλοκαιρινό; 

Έχουν πατήσει ποτέ σε κάποιον απ΄όλους αυτούς του πύργους και τις φρυκτωρίες ποι χαίρονται να βλέπουν στους χάρτες σαν αξιοθέατα να δουν σε τί χάλι βρίσκονται ; 
Έχουν δει τα χάλια του Ξώμποργου, την γκρεμισμένη εκκλησία στο έμπα του δρόμου που μόλις πριν πέντε χρόνις έστεκε ο μισός της τρούλος ακόμη; 

Ή δεν έχουν πάρει χαμπάρι τις κατεστραμμένες παραλίες, τα ισοπεδωμένα μονοπάτια, τα σκεπασμένα αρχαία ευρήματα.
Ή μήπως δεν έχουν πάρει χαμπάρι τα real estate που πουλάνε θέα στη θάλασσα ανεξαρτήτως νησιού;

Το νησί, λοιπόν, δεν χάνεται. Να πεις το πήρε ένας αέρας, το κατάπιε η θάλασσα, πάει στα κομμάτια.
Μεταλλάσσεται όμως σε κάτι άλλο.
Και η Αθήνα δεν χάθηκε, έχει μεταμορφωθεί όμως σε ένα τέρας που κανείς δεν χωνεύει στ' αληθεια και μόνον οι νεολαίοι που έχουν μάθει να ζουν βουτηγμένοι στο τσιμέντο συμπαθούν και ανέχονται. Και που άμα τής Αθήνας τής πάρεις την Ακρόπολη, τής πήρες όλο της το είναι, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της, αυτό που έρχονται όλοι για να δούν. 
Και αναρωτιέμαι:

Ποιά να είναι άραγε η "Ακρόπολη" της Τήνου;

Η αλήθεια είναι πως θέλουμε να γυρίζουμε στην παράδοση, μας αρέσει να κρατάμε τα έθιμα , να βρισκόμαστε όλοι μαζί, να παίζουμε τους ρόλους του καλού οικοδεσπότη, του "νησιώτη".

Μήπως όμως όλο αυτό είναι απλώς μια επιστροφή στις μνήμες της παιδικής ηλικίας και δεν φτάνει, δεν επαρκεί για να μείνει το νησί αλώβητο από τις επιθέσεις των αδηφάγων; 

Το να έρθει ένας επιπλέον γιατρός στο κέντρο υγείας, το να ανοίξει μια ακόμη βιοτεχνία παραδοσιακών προϊόντων, το νά αλλάξει η κατεύθυνση του τουρισμού στο νησί και να αυξηθούν τα δρομολόγια είναι ο στόχος. 

Τι πουλάω όμως, τί προσφέρω για να το πετύχω αυτό; Αν πουλάω ό,τι ο δίπλα και ο παραδίπλα, σε λίγο καιρό θα τρωγόμαστε στις τιμές και στο ποιός θα ξεβρακωθεί περισσότερο για να ευτυχήσει ο τουρίστας και μάλλον, ο ξένος τουρίστας. Αυτός που μαζεύει τις οικονομίες του όλον τον χρόνο για να έρθει στην Ελλάδα να βγάλει τα απωθημένα του.
Είμαστε σίγουροι πως τον θέλουμε αυτόν τον τουρισμό;

Εαν δεν βρούμε τον χαρακτήρα και δεν προσδιορίσουμε την ιδιαιτερότητα του νησιού, τότε θα καταντήσει όμοιο με τόσα άλλα και αυτό πρέπει να καταλάβουμε, πως δεν είναι αναδεικνύον χαρακτηριστικό αλλά, ισοπεδωτικό, εξισωτικό και μηδενιστικό στην εξέλιξή του.

Δεν φτάνουν λοιπόν τα πανηγύρια και οι ετήσιοι χοροί όσο κι αν μας ευχαριστούν. Δεν είναι το κομμάτι της παράδοσης που μπορούμε να χτίσουμε πάνω του το αύριο του νησιού, είναι απλώς το στολίδι της καθημερινής ζωής.

Η προσπάθεια πρέπει να είναι να σωθεί ό,τι έχει απομείνει από την Ιστορία του νησιού και 'κει πάνω να χτίσουμε την Τήνο που έρχεται.

Το επιχείρημα της εντοπιότητας και του τόπου διαμονής παραμένει, όμως. Μένεις στην Αθήνα και μας κάνεις μάθημα; είναι η γνωστή επωδός. Ναι, εφ’ όσον εδώ εργάζομαι, εδώ μένω. 

Η απουσία από τον τόπο δεν αφαιρεί από κανέναν το δικαίωμα να ανησυχεί ή μάλλον , δεν δίνει το δικαίωμα σε κανέναν να εφησυχάζει, κάνοντας αφελείς συμψηφισμούς. 

Επίσης, δεν φαντάζομαι πως θα βρισκόταν κάτοικος του νησιού που δεν θα ήθελε βοήθεια στον αγώνα του απο κάποιον άλλον ντόπιο επειδή ο δεύτερος μένει στην Αθήνα!!!

Μ' αυτά και μ' αυτά γίνεται ξεκάθαρο πως διαφορτεικά βλέπουμε ο καθένας το νησί. Άλλος το βλέπει στατικά, άλλος μέσα από την προσπάθεια να μοιάσει καποιανού άλλου, άλλος θεωρεί το παρελθόν απαραίτητο για τον σχεδιασμό του μέλλοντος. 

Στο μεταξύ, όσο εμείς τρωγόμαστε, οι «άλλοι» ετοιμάζουν το πέρασμα της γής σε ξένα χέρια, απλώς, κάνοντας την ιδιοκτησία της δυσβάσταχτη και ασύμφορη. 

Πάει το χωραφάκι του παππού, πάει η παραγγεριά του θείου, πάει και ο περιστερώνας του πατέρα. Περάσανε σε ξένα χέρια, γιατί εμείς είχαμε το νου μας στο ποιόν θα ψηφίσουμε και όχι στο τί τόπο θέλουμε.

Και δεν θέλω να χαθεί το νησί και αποφασίζω να διορθώσω μάντρες, δίκτυο μονοπατιών κ.λπ.
Παραδοχές δύο στον αριθμό: Αυτοί που θα εργαστούν θα πρέπει να αμειφθούν. Τα έργα δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθούν αλλά θα πρέπει να συντηρούνται τακτικά. 

Προκύπτει λοιπόν, το ερώτημα, από πού θα βγουν αυτά τα λεφτά, μ’ άλλα λόγια, πώς τα λεφτά που θα δαπανηθούν θα φέρουν χρήμα, με άλλα λόγια, πώς θα γίνει απόσβεση της δαπάνης. 

Γιατί, στους καιρούς που ζούμε μην ξεγελιόμαστε, όλα πρέπει να βλέπουν και προς τα εκεί.
Οργανώνω λοιπόν αγροτουρισμό και εκμεταλλεύομαι αυτά που επισκεύασα. Μα αυτό λέγεται πεζοπορικός σύλλογός, φυσιολατρικός σύλλογος, όπως θέλει ας λέγεται, θα είναι Δημοτική Επιχείρηση και θα μου εξασφαλίζει τα απαραίτητα έσοδα και ακόμη παραπάνω.
Γιατί πώς να νοιαστείς για την ενδοχώρα όταν όλο το νησί τό βλέπεις μόνον σαν παραλία;

Θα πεις, έλα ζήσε εδώ χειμώνα καιρό και σου λέω εγώ πόσα απίδια πιάνει ο σάκκος...
Δεν το ξέρω, αλλά, το φαντάζομαι.
Ό,τι κι΄αν φαντάζομαι όμως, δεν είναι ικανό να με κάνει να πιστέψω πως ο δρόμος που πάμε να ακολουθήσουμε είναι ο ενδεικνυόμενος για την συνέχιση του νησιού σαν οντότητα, σαν ιστορία, σαν παράδοση.

Με φοβίζει η μεγάλη ανάγκη για άμεσα έσοδα που έχει το νησί.


Άλλες χώρες, με φτωχότατο, ή σωστότερα, με φτωχοποιημένο λαό, έχουν φτάσει σε απίστευτα επίπεδα ξεπεσμού ξεπουλώντας τα παιδιά τους τα ίδια για να τα βγάλουν πέρα.

Με φοβίζει το τί ακριβώς θα πρέπει να ξεπουλήσουμε εμείς μέχρι να βγούμε απ΄όλο αυτό το πανηγύρι που στήσαν γύρω μας...


Σημείωση: οι φωτογραφίες της ανάρτησης έχουν σαν σκοπό να αποτυπώσουν διαφορετικές μορφές πολιτισμού και "πολιτισμού" του νησιού.

Πού είναι η γεωργία ρε παιδιά;

Ακούω πάλι για τις ανεμογεννήτριες και την απότομη φόρα που ξαναπήρανε να αλώσουν απάτητες κορφές των Κυκλάδων μας και λέω,

Πού είναι η γεωργία ρε παιδιά;

Άκουσε κανείς τίποτε για την γεωργία με γάμμα μικρό;

Εκτός, δηλαδή, από τους ίδιους τους αγρότες που αρπάνε την γή και βγάζουν χρυσάφια από μέσα της.

Γιατί μέσα σε τόσες εξαγγελίες και προγραμματισμούς εγώ δεν έτυχε να ακούσω τίποτε απολύτως για την αγροτική παραγωγή της χώρας.

Και αν δεν παράγεις αγροτικά προϊόντα αναγκάζεσαι να εισάγεις.

Και άμα σε ταΐζουν οι απόξω, τότε έχεις εκχωρήσει ένα μεγάλο μέρος των κυριαρχικών σου δικαιωμάτων σε αυτούς. 

Πολύ πριν, δηλαδή, από τα πετρέλαια και τα φυσικά αέρια και τις βραχονησίδες έχει αποφασιστεί η απώλεια της κυριαρχίας σου στην ίδια σου την ΓΗ!!!

Φανταστείτε μια χώρα, μια οποιαδήποτε χώρα που δεν παράγει τα τρόφιμα που καταναλώνει! 

Ε, αναγκαστικά, θα πέσει στα χέρια κερδοσκόπων, και μάλιστα, επαγγελματιών κερδοσκόπων, που δεν θα διστάσουν να αφήσουν απούλητη την ντόπια παραγωγή για ένα δύο τρία τέσσερα χρόνια, μέχρι να αναγκαστούν οι ντόπιοι παραγωγοί να πουλήσουν φτηνά. 

Στην συνέχεια βέβαια, αυτοί που πουλήσανε φτηνά δεν θάχουν λεφτά για να καταναλώσουν, αλλά οι κερδοσκόποι δεν νοιάζονται για αυτό. 
Μόλις πάνε όλοι οι αγρότες σερβιτόροι στα μεζεδάδικα και καμαριέρες στα ξενοδοχεία, θα ξαναεισάγουν τρόφιμα αγαθά από το εξωτερικό. 

Και πάει μύλος το πράμα κι' αποχαιρέτα την την Τήνο που την χάνεις...

Και πέρα από τις ανεμογεννήτριες, έτυχε να διαβάσω στον τοπικό τύπο άντε-πάλι-ξανά-μανά για την τουριστική ανάπτυξη των νησιών μας και φουρκίστηκα. 

Για άλλη μια φορά, ψάχνουμε τουρίστες, εκλιπαρούμε παραθεριστές να μείνουν στο νησί, να αγοράσουν ή να ενοικιάσουν τα απούλητα των εργολάβων! 

ΚΑΙ ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ!!!

Θα πεις, αυτό περίμενες για να το συνειδητοποιήσεις; Όχι βέβαια!

Όταν υπάρχει ένα λιβάδι ικανό να θρέψει όχι μόνον την Τήνο αλλά και τρία τέσσερα νησιά ακόμη και μέρα με τη μέρα εγκαταλείπεται, τότε τί να πεις... 

Όταν το τυροκομείο δεν βρίσκει ντόπιο γάλα (και σε λίγο δεν θα βρίσκει ούτε Μυκονιάτικο) και δεν υπάρχει καμμία σκέψη/πρόταση για δημιουργία ανάλογης μονάδας, τότε τί να πεις...

Όταν το νησί έχει τόσα νερά που δεν είχαμε φανταστεί σε περασμένες δεκαετίες (ας θυμηθούν μερικοί τέλη δεκαετίας ’70 - αρχές δεκαετίας ‘80) και δεν υπάρχει πέραν του φράγματος της Βακέτας καμμία πρόοδος στο θέμα των μικροφραγμάτων στα λαγκάδια για να ανέβει ο υδροφόρος ορίζοντας και να σταματήσει να πηγαίνει χαμένο τόσο νερό, τότε τί να πεις...

Τόχουμε καταλάβει πως οδεύουμε ολοταχώς προς μια δεύτερη απαλλοτρίωση του χαρακτήρα του νησιού ή όχι; 

Μετά τα εκτρωματικά καλοκαιρόσπιτα και τα μεζεδοπωλεία με κοινό από το ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ, έρχεται μια δεύτερη εποχή ιδιωτικής πρωτοβουλίας που θα γεμίσει το νησί με μεταποίηση/συσκευασία «Τηνιακών» προϊόντων, που όμως, δεν θα έχουν μέσα τίποτα Τηνιακό! 

Ο χαρακτήρας του νησιού (για να μην σας πρήξω με τα Π.Ο.Π. και τα Π.Γ.Ε.) είναι ΚΑΙ τα παραγόμενα προϊόντα του!
Ή όχι;

Τί να κάνω το κρασί που συσκευάζω στην Τήνο και προέρχεται από μούστο Νεμέας; 
Σε τί μου χρησιμεύει, ας πούμε ένα τυχαίο παράδειγμα, μια μπύρα ή ένα αναψυκτικό, που μπορεί να φτιάξω στην Τήνο και δεν έχει μέσα της τίποτα Τηνιακό; 

Βελτιώνεται με κάποιον τρόπο η ντόπια παραγωγή; 

Απασχολούνται αγρότες να καλλιεργήσουν τα αναγκαία για τις πρώτες ύλες σταφύλια, κριθάρια και ό,τι άλλο; 
Αν υπάρχει κάποια τέτοια πρόβλεψη/ σχεδιασμός και είναι σε εξέλιξη, τότε πάω πάσο και ανακαλώ. Σε αντίθετη περίπτωση όμως, ποιός ωφελείται από συσκευασμένα στην Τήνο τρόφιμα που όμως δεν είναι Τηνιακά; Δεν έχω ιδέα και αν κάποιος ξέρει ας με βγάλει απ’ τα σκοτάδια μου. 

Θα πεις, τί ζητάς τώρα, αγροτικούς συνεταιρισμούς; 
Μα θα πέσουν τα κόμματα να προσεταιριστούν όποια δουλειά πάει να γίνει..!

Δυστυχως, έτσι είναι. Αφήσαμε τους αγρότες μας αμόρφωτους και αγράμματους, να ντρέπονται να πουν την γνώμη τους σε ποιούς; στους πολιτικούς! 

Να θέλουν να εκθέσουν τα προβλήματά τους και να ντρέπονται που «δεν ξέρουν να μιλήσουν»!

Ακόμη και τώρα που μιλάμε, τα κομματικά ζουν και βασιλεύουν! Έχουν μείνει πέντε κούκοι στα χωριά και δεν μπορούν να μονοιάσουν να πάρουν μια κοινή απόφαση γιατί ο ένας ήταν πράσινος, ο άλλος είναι μπλε και ο τρίτος είναι τρισκατάρατος «οικολόγος»! Ή δεν είναι έτσι..;

Γλυκειές και μαλακές οι καρέκλες, ουράνια μελωδία η στάνταρ μισθοδοσία, τί λες τώρα! Τόσα χρόνια αφισσοκόληση και κομματικά συνέδρια να πάνε χαμένα!

Τόσα σπρέυ χαλάσαμε να γράφουμε ονόματα μελλοντικών αφεντικών στους τοίχους και να βρίζουμε τους "άλλους", έχουμε κανέναν λόγο να ομοψυχήσουμε; Όχι βέβαια! 

Για κάντε έτσι και κυττάχτε γύρω σας για λίγο. Πεζούλες, σκαλιά, αναβαθμίδες, όπως θέλετε πείτε τα. Λαγκάδια, ρεματιές, γούρνες. Εκεί μέσα όμως είναι κρυμμένη παραγωγή! 

Εκεί είναι κρυμμένη η σωτηρία του νησιού από τους ίδιους τους νησιώτες και όχι από επήλυδες ευρωφόρους σωτήρες «επενδυτές»!

Μην πάτε μακρυά. Αρκεί να ανοίξετε την τηλεόρασή σας για να δείτε το ποιόν όλων αυτών που πουλάνε επενδύσεις, αξιοποιήσεις, ευκαιρίες!

Υπέργηρα ξόανα με την μανία της εξουσίας και του κέρδους ζωγραφισμένα στα λιπαρά πρόσωπά τους, αδίστακτα κνώδαλα που έχουν ξεπουλήσει την πατρίδα τους χωρίς καν να ξέρουν ποιός την έχει αγοράσει! 

Θέλετε πρόσφατο παράδειγμα ντόπιας δύναμης; 
Το λάδι! Βγάλανε όλοι, άλλος λίγο άλλος πολύ, το λάδι της χρονιάς; Το βγάλανε. Σε ένα ελαιοτριβείο καμάρι, που παραδόθηκε στους Τηνιακούς έστω και μέσα στο 2011. Έγινε όμως. Και οι αγρότες φρόντισαν τα λιόδεντρα και βγήκε λάδι.

Και μην μου πείτε πως δεν καλής ποιότητας, γιατί είναι το καλύτερο στον κόσμο για τον απλούστατο λόγο ότι δεν είναι αγορασμένο από το σουπερ μάρκετ! Είναι ντόπιο!

Ας κάνουμε μια ειλικρινή ερώτηση στον εαυτό μας και στους γνωστούς μας: αν το ντόπιο προϊόν (η πατάτα, η ντομάτα, το σταφύλι, το λεμόνι, η κάπαρη, το μαρούλι) είχαν την ίδια τιμή με το εισαγόμενο, ποιό θα προτιμούσαν; 

Δεν χρειάζεται να ακούσετε τις απαντήσεις, τις ξέρετε ήδη! Τώρα βάλτε άλλο ένα ερώτημα: γιατί το εισαγόμενο είναι φτηνότερο την στιγμή που το ντόπιο μένει απούλητο; Ποιός ωφελείται; Μα φυσικά ο εισαγωγέας, ο έμπορος, ο μεσάζων!

Κλείνω με μια ευχή για τον νέο χρόνο: 

περισσότερα χωράφια καλλιεργημένα, περισσότερα αμπέλια και αγρέλια κλαδεμένα, περισσότερη πίεση για αγροτική ανάπτυξη στους τοπικούς άρχοντες (με την έννοια αυτού που άρχει, που προΐσταται).

Και ένας αφορισμός: 

"Όσο συχνότερα ψωνίζεις από μεγαλοκαταστήματα, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εργαστείς σε ένα από αυτά κάποτε..!"

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 7/10/14

παραθέτω παρακάτω άρθρο του Κου Βίλλα στην ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ

http://tinosvoice.blogspot.gr/2014/10/blog-post_918.html

Η ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ

ΜΑΝΘΟΣ ΒΙΛΛΑΣ γεωπόνος ΑΣ Τήνου

Το νησί της Τήνου ανέκαθεν ήταν γεωργοκτηνοτροφικό νησί. Μέχρι πριν λίγες δεκαετίες οι γεωργικές ασχολίες των τηνιακών παρέμεναν εν πολλοίς όμοιες με εκείνες πολύ παλιότερων εποχών. Για παράδειγμα το αρχαίο ησιόδειο άροτρο πού έσερναν τα ζώα εξακολουθούσε να είναι σε ευρεία χρήση όπως και πολλές άλλες εργασίες πχ αλώνισμα με ζώα κλπ.
Η ραγδαία εισαγωγή των μηχανών (αντλίες νερού, τρακτερ, κλπ) στην γεωργία τα τελευταία 30- 40 χρόνια φάνηκε πως θα έδινε μια άλλη διάσταση στην γεωργική πράξη και θα έδινε νέα ώθηση στους τηνιακούς να ασχοληθούν με την γη τους, πράγμα όμως που δεν συνέβη. Αιτία κατά την αποψή μου, η ραγδαία και πέραν κάθε προσδοκίας ανάπτυξη του οικοδομικού τομέα λόγω της στροφής του νησιού στον τουρισμό.
Η Τήνος τις τελευταίες δεκαετίες κτίστηκε απ΄ άκρου σ άκρον και η ανοικοδόμηση αυτή απαιτούσε εργατικά χέρια τα οποία εύκολα βρέθηκαν από τους εν δυνάμει γεωργούς, λόγω του καλύτερου εισοδήματος που έδινε το επάγγελμα του οικοδόμου. Συνάμα άλλο μέρος των υποψήφιων γεωργών στράφηκε στα τουριστικά επαγγέλματα ή προτίμησε σπουδές ή επαγγελματική ενασχόληση σε κάθε είδους αντικείμενο εκτός της γεωργίας, πράγμα που οδήγησε τους περισσοτέρους από τους νεόυς αυτούς να εγκατασταθούν και εκτός Τήνου.
Η ανοικοδόμηση σε κάθε σημείο της τηνιακής υπαίθρου είχε ακόμη και άλλα αρνητικά αποτελέσματα στην γεωργία – κτηνοτροφία του νησιού, αφού δέσμευσε αγροτικές εκτάσεις, χρησιμοποίησε το υπόγειο κυρίως νερό του νησιού για τις νέες οικιστικές ανάγκες που δημιούργησε, και σε πολλές περιπτώσεις δημιούργησε αντιπαράθεση συμφερόντων αγροτών και οικιστών, συνήθως εις βάρος των πρώτων.
Έτσι όλη την προηγούμενη περίοδο η Τήνος βρέθηκε χωρις νέους αγρότες οι οποίοι μάλιστα κατα τεκμήριο, είναι και εκείνοι που θα εισάγουν την νέα, την μοντέρνα αντίληψη στην γεωργική πράξη.
Η Τήνος όλα τα προηγούμενα από την οικοδομική της άνθηση χρόνια, ως γεωργικό νησί που ήταν, παρήγαγε μια σειρά προϊόντων τα οποία ταίριαζαν στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της. Θυμάμαι πολλά σταφύλια, πολύ κριθάρι, κάποια όσπρια κυρίως φασόλια και ρεβίθια, αμπελοφάσουλα, σύκα, ελιές – λάδι (μέχρι πριν 10 - 15 χρόνια λειτουργούσαν 2 ελαιοτριβεία), λεμόνια και βέβαια στο λιβάδι της Κώμης - Καλλονής, στους κήπους των ρεματιών όλου του νησιού και στις πεδινές εκτάσεις της Χώρας, κάθε είδους κηπευτικά.
Η κτηνοτροφία της Τήνου ήταν εκτατικής μορφής , αξιοποιούσε κάθε είδους νομή που φύτρωνε στο νησί, και παρήγαγε ένα μέρος των απαιτούμενων ζωοτροφών επί τόπου, ιδιαίτερα καλλιεργώντας σιτηρά και ψυχανθή. Πολλοί θα θυμούνται δύο αλωνιστικά συγκροτήματα να οργώνουν το νησί για να προλάβουν να αλωνίσουν όλη την συγκομιδή.
Η είσοδος της Ελλάδας στην ΕΕ έφερε τις επιδοτήσεις στην γεωργία, αλλά και τις ποσοστώσεις στην παραγωγή κάποιων προϊόντων πχ στο γάλα. Στην Τήνο οι επιδοτήσεις ευνόησαν μόνο τον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας εις βάρος όλων των άλλων κλάδων παραγωγής.
Η στροφή των κτηνοτρόφων μας στα πρόβατα και στα κατσίκια λόγω της επιδότησης, οδήγησε σε σειρά άλλων παρενεργειών, όπως την εγκατάλειψη της καλλιέργειας των αγρών και την μετατροπή τους σε βοσκοτόπια, την εγκατάλειψη της αγελαδοτροφίας, τα προβλήματα στην καλλιέργεια του αμπελιού, των δένδρων, ακόμα και των κηπευτικών λόγω εισβολής των κατσικιών, την καταστροφή των τοίχων των αναβαθμίδων, την εξαφάνιση της θαμνώδους βλάστησης και κυρίως την δημιουργία ημιάγριων κοπαδιών τα οποία έχουν ξεφύγει από την επίβλεψη των κτηνοτρόφων και αποτελούν μάστιγα για την τηνιακή ύπαιθρο.
Η θεσμοθέτηση επίσης των ποσοστώσεων, -των αρνητικών επιδοτήσεων θα μπορούσα να πω-, οι οποίες απέβλεπαν στην μείωση της παραγωγής κάποιων προϊόντων, οδήγησαν στην σταδιακή μείωση της αγελαδοτροφίας.
Έτσι ενώ το 1981 λειτούργησε το συνεταιριστικό τυροκομείο που αξιοποιούσε το αγελαδινό γάλα και απαιτούνταν κάποιου είδους επιδότησης της γαλακτοπαραγωγής, την ίδια εποχή η παραγωγή γάλακτος τέθηκε θα έλεγα σε διωγμό από την πολιτεία, η οποία ακολουθώντας τις οδηγίες της ΕΟΚ που σκοπό είχαν την μείωση της παραγωγής γάλακτος στην ΕΕ, καθιέρωσε την ποσόστωση στο αγελαδινό γάλα. Δεν επιτρεπόταν δηλαδή να παράγεις περισσότερο γάλα από μια συγκεκριμένη ποσότητα που σου είχε χορηγηθεί. Ούτε λόγος βέβαια για επιδότηση του. Ταυτόχρονα για να αποτελειώσει η παραγωγή γάλακτος, καθιερώθηκε και η επιδότηση των κρεοπαραγωγικών αγελάδων με μοναδικό κριτήριο επιλεξιμότητας αν θα επιδοτηθεί η αγελάδα, να μην πουλιέται το γάλα της.
Όλοι λοιπόν οι ανωτέρω παράγοντες οδήγησαν σε φθίνουσα πορεία την τηνιακή γεωργία.
Εξαίρεση στην παρακμή αυτή όλα αυτά τα χρόνια, αποτέλεσαν μερικά σημαντικά γεγονότα που πιστεύω οτι θα συμβάλουν στην μελλοντική επανεκκίνησή της. Αναφέρομαι πρώτα στην ίδρυση και λειτουργία του μελισσοκομικού συνεταιρισμού χάριν της πρωτοβουλίας του φωτισμένου και ιδεολόγου φίλου, αείμνηστου Αλέξανδρου Σκλάβου. Ο συνεταιρισμός αυτός έδωσε μια καλή ώθηση στην τηνιακή μελισσοκομία, κυρίως εκμεταλλευόμενος σχετικά προγράμματα. Έτσι κατάφερε να πετύχει τον εκσυγχρονισμό των μελισσοκομικών μονάδων με κάθε είδους μηχανήματα και εξοπλισμό.
Ιδρύθηκαν επίσης χάριν κάποιων προγραμμάτων μερικές μικρές μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων , εκσυγχρονίστηκε εν μέρη το τυροκομείο, και κτίστηκαν και λειτούργησαν το σύγχρονο σφαγείο και το ελαιοτριβείο. Επίσης ιδιωτική εταιρεία καλλιέργησε εγκαταλελειμμένους αγρούς με αμπέλια σε σημαντική έκταση, τα οποία ήδη έχουν μπει στην παραγωγική τους φάση.
Σήμερα εκτιμώ ότι η τηνιακή γεωργία βρίσκεται στο κατώτατο σημείο της , με ελάχιστους αγρότες και ακόμη λιγότερους επιχειρηματίες αγρότες. Τα προβλήματα είναι πολλά και κυρίως η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού λόγω του ότι η γεωργία στην Τήνο δεν αποδίδει σημαντικά ή αποδίδει πολύ λιγότερα από άλλους τομείς.
Άλλα γενικότερα ή επιμέρους προβλήματα της γεωργοκτηνοτροφίας – μελισσοκομίας στο νησί της Τήνου, τα οποία έχω εντοπίσει πολύ επιγραμματικά είναι τα εξής:
Ο ανταγωνισμός γεωργοκτηνοτροφίας και εκτός σχεδίου δόμησης
η έλλειψη νερού για την γεωργία. Θα πρέπει το υπάρχον φράγμα της Λιβάδας και το υπό συζήτηση της Γρίζας, μαζί με εκείνο της Βακέτας να δώσουν νερό και στην γεωργία.
Ο ανταγωνισμός για νερό της γεωργίας και των άλλων χρήσεων. Ιδιαίτερα με την συνεχή διάνοιξη γεωτρήσεων από φορείς και από μη αγρότες, έχει στερέψει κάθε φυσική πηγή που πότιζε τους μικρούς κήπους και τα περιβόλια των ρεματιών μας.
Η νομιμοποίηση - αδειοδότηση των υπαρχόντων σταύλων και ο χωροταξικός περιορισμός δημιουργίας νέων σταυλικών εγκαταστάσεων μόνο σε μια συγκεκριμένη περιοχή.
Η εμπορία εντός της Τήνου εισαγόμενων προϊόντων, τα οποία βαφτίζονται τηνιακά. Το γεγονός αυτό προκαλεί ανταγωνισμό και αδυναμία πώλησης εντός της Τήνου των γεοργοκτηνοτροφικών προιόντων που παράγονται στο νησί. Απαιτείται καλύτερη λειτουργία της αγοράς ώστε να προστατεύονται τα τηνιακά προϊόντα αλλά και οι καταναλωτές.
Ο υπεράριθμος πληθυσμός των αδέσποτων- ημιάγριων αιγοπροβάτων.
Η υπερβόσκηση και το κάψιμο των μελισσοκομικών φυτών (μειώνεται η μελισσοβοσκή).
Η έλλειψη εγγειοβελτιωτικών – αποστραγγιστικών - αρδευτικών έργων στο "Λιβάδι" της Κώμης – Καλλονής, και άλλων απαραίτητων έργων υποδομής (δρόμοι, εξηλεκτρισμός, κ.λπ.) σ΄ όλο το νησί
Η ανεξέλεγκτη διάθεση των αστικών λυμάτων .
Η μη επιδότηση της μεταφοράς των λιπασμάτων και των γεωργικών προϊόντων που εξάγονται από το νησί πχ τυριά, αγκινάρες, ζώα σε αντιστοιχία με την επιδότηση μεταφοράς ζωοτροφών προς το νησί
Ο αποκλεισμός των αγροτών από χρηματοδοτικά προγράμματα λόγω πολλών προϋποθέσεων και γραφειοκρατικών απαιτήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι κανένας αγρότης δεν επωφελήθηκε από τα προγράμματα εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ενώ οι νέοι αγρότες που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα νέων αγροτών ίσως μετρούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού. Πρέπει να γίνει υποστήριξη των γεωργών και των κτηνοτρόφων μέσα από προγράμματα που θα τα ονόμαζα «μικρά σχεδία βελτίωσης», χωρίς το πλήθος των περιορισμών της γραφειοκρατίας.
Η έλλειψη ειδικού γραφείου ή υπηρεσίας πάνω στην Τήνο για τον πρωτογενή τομέα που θα παρέχει υποστήριξη τόσο στους αγρότες όσο και στους φορείς. Το γραφείο αυτό κατάλληλα στελεχωμένο, θα βοηθούσε στην παροχή συμβουλών προς τους αγρότες, στον εντοπισμό των προβλημάτων, στην εξεύρεση λύσεων, στην σύνταξη προτάσεων προς τους τοπικούς φορείς, στην παρακολούθηση υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων, στην εισαγωγή και υποστήριξη νέων προτάσεων .
Η έλλειψη του αναγκαίου προσωπικού στις υπηρεσίες ανάλογα με τον όγκο εργασίας τους. (πχ ένας κτηνίατρος στην Τήνο).
Η παντελής έλλειψη εκπαίδευσης - επιμόρφωσης των αγροτών
Η μη επίλυση της συνεχούς υδροδότησης και της διάθεσης λυμάτων του συνεταιριστικού τυροκομείου και του ελαιοτριβείου.
Προτάσεις για το άμεσο μέλλον, που ίσως βοηθήσουν να ξαναξεκινήσει κάτι, αφού η κρίση οδηγεί τα πράγματα προς την ενασχόληση με την γεωργία και την επιστροφή στο χωριό:
καταρχήν υλοποίηση ή επίλυση όλων ή κάποιων από τα παραπάνω προβλημάτων.
εφαρμογή στην πράξη της περιβόητης, συνταγματικά κατοχυρωμένης “νησιωτικότητας” και στον αγροτικό τομέα. Δεν είναι δυνατόν να εξισώνεται ο νησιώτης αγρότης με τον αγρότη του θεσσαλικού κάμπου ή το τυροκομείο της Τήνου με την γαλακτοβιομηχανία ΔΩΔΩΝΗ όσο αφορά τις απαιτήσεις της νομοθεσίας. Στα μικρά νησιά θα πρέπει να θεσμοθετηθούν οι ελάχιστες μόνο απαιτήσεις, όσο αφορά στην ίδρυση και λειτουργία γεωργικών εκμεταλλεύσεων, μεταποιητικών ή άλλων εγκαταστάσεων (χωροταξία, απόβλητα, πρώτη ύλη, ποσοστώσεις, άδειες στάβλων, αξιοποίηση υποπροιόντων σφαγείου κλπ)
εντατικότερη σύνδεση της πρωτογενούς αγροτικής παραγωγής με τον τουρισμό. Επιβάλλεται να μην υπάρχει ξενοδοχείο ή άλλος χώρος μαζικής εστίασης που να μη χρησιμοποιεί τηνιακά αγροτικά προϊόντα.
δημιουργία ομάδων παραγωγών ανά προϊόν, με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, την αύξηση της τυποποίησης, με τελικό στόχο την ενίσχυση του εισοδήματος των γεωργών και κτηνοτρόφων. Κάτι τέτοιο ως ένα βαθμό κάνει ο μελισσοκομικός συνεταιρισμός.
Το αγελαδινό γάλα σήμερα είναι ένα προϊόν που έχει εξασφαλισμένη διάθεση λόγω της λειτουργίας του τυροκομείου. Επομένως η εκτροφή αγελάδων συνδυασμένη με ιδιοπαραγωγή έστω μέρους των ζωοτροφών , είναι νομίζω μια πρόταση. Σε άλλα νησιά δίπλα μας λειτουργούν μάλιστα μεγάλες μονάδες αγελαδοτροφίας πχ Μύκονος, Νάξος, Σύρος
προσπάθεια για συλλογική εμπορία του τηνιακού κρέατος, ιδιαίτερα του αρνίσιου και του κατσικίσιου.
πιστεύω ότι υπάρχει δυνατότητα κάποιας μορφής χοιροτροφίας για παραγωγή των φημισμένων τηνιακών λουκάνικων και λουζας που τώρα γίνονται από μη τηνιακό κρέας.
Σαφώς υπάρχει πεδίο για συνέχιση της αμπελοκαλλιέργειας με ποικιλίες αμπέλου της Τήνου: ΡΟΖΑΚΙ για παραγωγή επιτραπέζιων σταφυλιών, ΠΟΤΑΜΙΣΙ για παραγωγή λευκών και κόκκινων κρασιών, ΚΟΥΜΑΡΙΑΝΟ για παραγωγή γλυκών κόκκινων κρασιών. Εδώ εμπεριέχεται και η δυνατότητα νόμιμης εμφιάλωσης και πιστεύω και εξαγωγής ρακιού.
περαιτέρω ανάπτυξη, κατόπιν κάποιας μελέτης και οργάνωσης, της καλλιέργειας συγκεκριμένων υπαίθριων ή θερμοκηπιακών κηπευτικών τα οποία θα μπορούσαν να επιλεγούν ως τοπικά προωθούμενα. Πχ η αγκινάρα ή το λεμόνι παλαιότερα, το οποίο θεωρώ ότι μπορεί να επανακαλλιεργηθεί.
μετά την πρόσφατη λειτουργία του ελαιοτριβείου και την φύτευση πολλών ελαιοδέντρων τα τελευταία χρόνια, θα μπορούσε να γίνει περαιτέρω ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας με τυποποίηση και εμπορία του λαδιού.
μελέτη για ενδεχόμενες νέες καλλιέργειες, -που όμως έρχονται από τα παλιά-, όπως τα ξερά σύκα, κάποια όσπρια ή τα αρωματικά φυτά. Ας πούμε: η φάβα στην Σαντορίνη πάει καλά, ή τα σύκα στην Εύβοια. και
γιατί να μην ξαναπαραγεί η Τήνος κριθάρι ή βίκο όπως παλιά; Σήμερα εισάγουμε όλο το κριθάρι της σποράς από την Πάρο και την Λήμνο; νησιά στο μέγεθος της Τήνου δεν είναι κι αυτά ;

Διαβάστε περισσότερα: http://tinosvoice.blogspot.com/2014/10/blog-post_918.html#ixzz3FS35Lu7l
tinosvoice

Ενδεικτικό ενός Κελλιανού, 1929.

Τo 1929, την χρονιά τής μεγάλης παγκόσμιας κρίσης (γιατί ως γνωστόν, η ζωή μας κύκλους κάνει) ένας Κελλιανός προβιβάζεται από την Πέμπτη στην  Έκτη τάξη του Δημοτικού Σχολείου. 

Ο βαθμός του είναι Λίαν Καλώς (5) και η διαγωγή του κοσμιωτάτη.

Η ηλικία του; Δεκατεσσάρων ετών... 

Σε φυσιολογικές συνθήκες το παιδί αυτό θα έπρεπε να τελείωνε την Δευτέρα Γυμνασίου. Τί έγινε λοιπόν, πώς καθυστέρησε το παιδί να περάσει την τάξη ή μάλλον, ΤΙΣ τάξεις; 

Με τα σημερινά μάτια και την κατανόηση των πραγμάτων που διαθέτουμε από την ζεστασιά του καναπέ μας...

...και την άνεση των τριγύρω απλωμένων τηλεκοντρόλ, 

...θα συμπεραίναμε πως το παιδί «δεν τάπαιρνε τα γράμματα», ήταν «στουρνάρι», όπως ευγενικά συνηθίζουμε να χαρακτηρίζουμε όσα παιδιά δεν προσαρμόζονται στο ανίκανο εκπαιδευτικό μας σύστημα. 

Έλα μου ντε, που όσο προχωράμε στον χρόνο αφήνουμε πίσω τόσο μπουχό, που γίνεται δυσδιάκριτη ακόμη και η κοντινή μας πραγματικότητα, πόσο μάλλον εκείνη του 1929...

Ένα παιδί, λοιπόν, γεννημένο στην Τήνο το 1915 (την ίδια χρονιά με τον Τσιτσάνη και τον Μπελογιάννη), μπαίνει στην Ελλάδα την χρονιά που οι Βρετανοί πιέζουν την χώρα να μπει στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. 
Είναι επίσης, η χρονιά που οι Τούρκοι, ασκώντας τις συνήθεις προσφιλείς τους μεθόδους, σφαγιάζουν ενάμιση εκατομμύριο Αρμενίους...

Το παιδί εκεί γύρω στο 1921 φτάνει στα έξι του, πράγμα που σημαίνει ότι, έχει ήδη μεγαλώσει και μπορεί να βοηθάει στις αγροτικές εργασίες. 

Την ίδια χρονιά όμως, ξεκινάει και το σχολείο. 
Ο γονιός, έχοντας ανάγκη για χέρια που θα δουλέψουν τα χωράφια, δεν καταλαβαίνει την ανάγκη να πρέπει να μάθει το μικρό γράμματα. 

Εξ’ άλλου, κι’ ο ίδιος που δεν ήξερε τί έχασε... 
Και στο κάτω-κάτω πρόκειται το παιδί να γίνει ο,τιδήποτε άλλο εκτός από γεωργός; 

Αφού χωράφια έχουν, στα χωράφια θα δουλεύει, τί τα θέλει τα γράμματα, χάσιμο χρόνου στο κάτω-κάτω της γραφής...

Και ο μικρός, όποτε προλαβαίνει να πάει στης Μαριάς το Λαγκάδι, στην Μπασσάρα ή ακόμη και στις Χαλακιές για να βρει και να ποτίσει τα κατσίκια ή να αρμέξει τις αγελάδες και να γυρίσει φορτωμένο με ένα-δυό καρίκια γάλα, πηγαίνει και στο σχολείο... 

Χάνονται μέρες, μήνες, χρονιές ολόκληρες και το παιδί, όποτε προλαβαίνει, πηγαίνει σε τούτην την αγγαρεία που λέγεται Σχολείο, πιότερο για να ξεκουραστεί λιγουλάκι από τις δουλειές και μαθαίνει και δυό κολυβογράμματα, ίσα να μπορεί να βάζει την υπογραφή του ή να συντάσσει πέντε δέκα ανορθόγραφες αράδες όπου του χρειαστεί, να γράψει ένα στιχάκι στην αγαπημένη του, ας πούμε, 

...ή να σημειώσει ένα τραγούδι που άκουσε στ’ Μάρκ’ τον καφενέ μιας και το youtube δεν έχει εφευρεθεί ακόμη...

Νομίζω πως τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει και πολύ από τότε. 
Η παιδεία στην Ελλάδα, δεν κατάφερε ποτέ να πείσει για την σημασία της, παρά αντιμετωπίστηκε πάντα σαν κάτι δυσάρεστα αναγκαίο που αποσκοπούσε στο βόλεμα των υπηκόων ενός Κράτους και όχι στην δημιουργία μιας κοινωνίας των πολιτών.

Κατά τα άλλα, το 1929 ο κόσμος, που αγοράζοντας όλο και περισσότερα καταναλωτικά αγαθά έχει προσπαθήσει να χορτάσει όσα αγαθά στερήθηκε από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πέφτει στην πρώτη παγκόσμια κρίση. 

Πριν από αυτό έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον η τραπεζική πίστωση, με την οποία οι τράπεζες προκαταβάλλουν στους αγοραστές τα αναγκαία για τις αγορές τους χρήματα, με τον όρο να τα επιστρέψουν αργότερα με τόκο και ολόκληρη η οικονομία καταλήγει να στηρίζεται σε αυτές τις τραπεζικές πιστώσεις.  

Η κοινωνία θα βγει από την κρίση πολλά χρόνια μετά αλλαγμένη, με τον φασισμό θεριεμένο, με στρατιωτικοποιημένες οικονομίες, με ισχυροποιημένη την αστική τάξη, με τα μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα να εξαγοράζουν τις μικρότερες επιχειρήσεις που χρεοκόπησαν ή που δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στην κρίση.

Μα, σε καλό μου! Κάτι μου θυμίζει όλο αυτό..! 
Λες νάχω ζήσει στο ’29 και να μην το θυμάμαι; 
Λες οι μόνοι σωστά διδαγμένοι από εκείνη την κρίση να είναι οι τράπεζες, την στιγμή που εμείς οι υπόλοιποι, ο λαός ντε, για πολλοστή φορά είδαμε το τυράκι, αλλά, δεν είδαμε την φάκα και αφήσαμε να πιαστούμε κορόϊδα πάλι; 

Κύττα τώρα να δεις! 

Ξεκινάει κανείς  από το ενδεικτικό ενός Κελλιανού και φτάνει ως ένα απαράλλακτο Σήμερα μέσα σε πέντε παραγράφους!

Πώς τόκανα αυτό..;

Πώς το κάναμε όλοι μας..;

ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ

Βλέπω το νησί μέσα στο καταχείμωνο και λέω, πόσο σοφή είναι η φύση... Πόσο έξυπνα κρύβει από τα καλοκαιρινά μας μάτια, τα μάτια πολλών αδιάκριτων, πολλών αδιάφορων, τα πραγματικά της στολίδια, τις αντιθέσεις τις, τα αληθινά της χρώματα. 

Απλώς, περνάει το απαλό ομοιόμορφο καφετί των ξερών χόρτων του καλοκαιριού πάνω απ΄όλα κι' έτσι  τα προστατεύει μ΄έναν μαγικό τρόπο.

Ύστερα, έρχεται ο χειμώνας. Και κουβαλάει στα σπλάχνα του βροχές. Και ξεχύνεται το νησί να πιεί, να χορτάσει, να καρπίσει, να πλουμιστεί στα πιό όμορφα ρούχα του, που τα φυλάει μόνον για τους πραγματικά πιστούς, τους ντόπιους. 

Κυττάς τη θάλασσα και δεν την γνωρίζεις, σαστίζεις μέσα σε τόσο βαθύ μπλέ που απάνω του στεριώνεται το νησί. 

Περνάει ένα σύννεφο και αλλάζουν όλα. Βαθαίνουν τα χρώματα, τα βουνά έρχονται πιό κοντά, θαρρείς θ΄απλώσεις το χέρι σου και θα χαϊδέψεις τις πεζούλες, το Φως γίνεται πολύτιμο, αποκαλύπτει κρυμμένες γωνιές.

Τα ξωκκλήσια τραβούν επάνω τους όλο το φως του Ήλιου και το βλέμμα τρώει μια κατάλευκη σφαλιάρα, μένει προσηλωμένο στα λευκά ντουβάρια που το καλοκαίρι φαντάζουν απλώς γραφικά.

Τώρα, ο κυρίαρχος είναι το νησί, κι' όχι ο κουρασμένος καλοκαιρινός άνθρωπος που αποζητάει τρόπους για να πετάξει από πάνω του το χειμωνιάτικο δέρμα του παραβλέποντας στην πορεία την δυσδιάκριτη ομορφιά τού τόπου.

Χαλάσματα κρυμμένα ανάμεσα σε μάντρες και σκαλιά βγαίνουν μπροστά στο πράσινο χαλί και απορείς πώς δεν τάχει ξαναπάρει το μάτι σου τόσα χρόνια που μπαινοβγαίνεις στις πόρτες των καραβιών. 

Και η αξιοπρέπειά τους σε θίγει όσο και η καλημέρα της γενιάς που φεύγει και τότε ξέρεις πως ποτέ πιά το νησί δεν θάναι το ίδιο.

Τι κρίμα...
Τι κρίμα που εδώ που ακόμη και μια κολώνα του ηλεκτρικού βρίσκει θέση σε μια φωτογραφία, ο τόπος στερείται τους ανθρώπους...

Κι' άμα μπαίνεις στο καράβι να φύγεις και βλέπεις αντίκρυ το νησί να χουχουλιάζει μέσα στα σύννεφα, το μόνο που μένει είναι να μετράς τις μέρες μέχρι την επόμενη φορά...

Η Καλή Βραδυά!

Παραμονή Χριστουγέννων ήταν η Καλή Βραδυά επειδή γεννιόταν ο Χριστός.

Κάναμε τηγανίτες, όχι λουκουμάδες, δεν είχαμε αλεύρι, δεν έφτανε, κατοχή ήταν, παίρναν οι Ιταλοί ό,τι αλεύρι βγάζαμε. 

Σε μια τηγανίτα μέσα βάζαμε μια δραχμούλα, όπως βάζουμε τώρα την πρωτοχρονιά το φλουρί στην πίτα, μα τότε το κάναμε την Καλή Βραδυά. 

Ε, για φαγητό κάναμε συλαδιά, διάφορα ψάρια μαζί με λίγο λάδι, σαν την κακαβιά δηλαδή, γιατί νηστεύαμε.

Τα Χριστούγεννα στα Κελλιά γιορτάζονταν τρεις μέρες. 

Το πρωί στις 24 γύρω στις δέκα ήταν η πρώτη λειτουργία κι΄έβγαζε ο παπάς τον Σαντίσσιμο που έμενε έξω για 40 ώρες. 

Το απόγευμα πάλι στον εσπερινό φοράγαμε τα καλά μας και πηγαίναμε στον Άγιο Ζαχαρία. 

Είχε τόσο πολύ κόσμο τότε το χωριό, που τα παιδιά δεν χωρούσανε στις πάγκες και καθόμαστε κάτω κάτω σε μικρά παγκάκια κοντά στην μεγάλη πόρτα της εκκλησίας.

Παραμονή του Νέου Έτους, μάς έραβε η γιαγιά μου η Αντέλα ένα πουγγί, που το κρεμάγαμε μ' ένα σπαγγάκι στο λαιμό για να βάζουμε τα λεπτά από τους μπουναμάδες όσων θα ερχόταν να χαιρετήσουν. 

Μετά, το Νέο Έτος το περιμέναμε με χαρά γιατί σηκωνόμαστε και φοράγαμε από νωρίς το πρωί τα καλά μας ρούχα, πηγαίναμε στην εκκλησία και όταν γυρίζαμε στο σπίτι, ετοίμαζε η μαμά μου το τραπέζι με όλα τα γλυκά, με ρακί, με κεράσματα και φεύγαμε και πηγαίναμε στην γιαγιά μου την Αντέλα. 

Μας τηγάνιζε λουκάνικα και τρώγαμε γιορτινό πρωινό.
Μετά πηγαίναμε και χαιρετούσαμε όλους τους συγγενείς, ήταν το έθιμο να πηγαίνουν όλοι να χαιρετάνε στα σπίτια. Ήταν τόσος ο κόσμος, σαν πανηγύρι..!

Μετά έπρεπε να πάμε στην Αετοφωλιά να χαιρετήσουμε όλους τους συγγενείς και να φάμε στη νενέ μου. Φεύγοντας όπως απ΄το σπίτι, αφήναμε την πόρτα ανοικτή, όποιος πάει και δε μας βρει, να μπορεί να κεραστεί, έτσι, για το καλό.

Ε, μετά ερχόταν των Φώτων, που γινόταν η βάφτιση του Χριστού και περιμέναμε να δούμε ποιό παιδάκι θα βαφτίσει τον Χριστό. Ήταν πολλά τα παιδιά τότε και βάζανε κλήρο. 

Το ντύνανε, λοιπόν, στ' άσπρα με μια κορώνα στο κεφάλι,πήγαινε ο παπάς στη μέση της εκκλησίας που ήταν τα καζάνια με τον αγιασμό και ο παπάς από τα χέρια του παιδιού τον Χριστό και τον βάφτιζε.

Το παιδάκι που βάφτιζε τον Χριστό ήταν σαν κανονικός νονός του, οπότε και έπρεπε να κεράσει και κάνανε οι γονείς τραπέζι με γλυκά και πήγαιναν όλοι και χαιρετούσανε."Σημείωση: η πρώτη κάρτα είναι σταλμένη προς κατοίκους των Κελλιών για τα Χριστούγεννα, ενώ η δεύτερη προς κατοίκους της Αετοφωλιάς με την ευκαιρία του Νέου Έτους. Καμμία από τις δύο δεν έχει ημερομηνία.


Αφήγηση: Αδελαΐς Αρμάου-Παπαδοπούλου, Δεκέμβριος 2012.

Κάθε στιγμή ένας Χριστός γεννιέται...

...ΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ...

"Δεν πίστευε πια ούτε η μάνα τού Φραγκίσκου πως θα παντρευόταν ο κανακάρης της, αφού όχι μόνον είχε καβατζάρει τα σαράντα, αλλά, είχε και τόνα χέρι ακουμπισμένο στα πενήντα.

Και βρέθηκε η Μαρία, κοριτσόπουλο σαν πως ντροπαλό, σαν χαμηλοβλεπούτσικο, και τα ταίριαξαν.

Ο Φραγκίσκος είχε ένα μικρό μαραγκούδικο σ’ ένα χωριό, που συγκοινωνία πήγαινε δυό φορές την εβδομάδα κι’ όσο για παιδιά, το χωριό είχε μόνον σε σχολική φωτογραφία τους τωρινούς του γερόντους, τί να κάνει η συγκοινωνία πάνω

’κει...

Το καλύτερο κομμάτι του σαν μαραγκός, μιά πόρτα για τό κοτέτσι της τσατσα-Φιλίτσας τόσο όμορφη που κατέληξε τελικά να γίνει αυλόπορτα, ο Φραγκίσκος τόφκιασε τη μέρα που έμαθε πως η Μαρία, το Μαρουλί του, κράταγε παιδί στα σωθικά της.
Δε μιλάγανε, μόνο καθόνταν κοντά-κοντά και κοιτάζανε παρέα την κοιλιά της Μαρίας και έτσι, πέρναγαν οι μέρες για να φτιάξουν τους εννιά μήνες.

Και μέσα σ’ όλη την γαλήνη τους ήρθε, άλλο και τούτο, το κτηματολόγιο. Σπουδαία λέξη !!!
Έπρεπε να κατέβει ο Φραγκίσκος στην χώρα να δηλώσει τα χωραφάκια που τούχε αφήσει ο παππουλάκος του, μιας και πατέρα δεν πρόλαβε να γνωρίσει, του τον είχε πάρει η θάλασσα όταν ήταν μωρό.

Αμ και πού ν’ αφήσει τη Μαρία πούχε μπεί στο μεταξύ στον ένατο;

Πές εσύ πως χρειαζούταν να λείψει όχι μια ή δύο μέρες, μα παραπάνω. Τι θα γινόταν έτσι και ο μπέμπης αποφάσιζε να σκάσει κεφάλι; Ποιός θα την φρόντιζε;

Έ, θα την έπαιρνε μαζί.

Φορτώθηκαν το λοιπόν στο σαραβαλιασμένο φορτηγάκι, ένα Μ43 πούχε ξεμείνει απ’ τον πόλεμο στο χωριό, και κινήσαν να κατεβαίνουν, πολύ-πολύ σιγά, από τη μιά γιατί το όχημα δεν πήγαινε παραπάνω και από την άλλη, γιατί ο Φραγκίσκος φοβόταν τα τραντάγματα και τις λακκούβες πιό πολύ κι’ από τα κρίματά του.

Το σκοτάδι τους ηύρε κοντά σ’ ένα χειμαδιό, αρκετά χιλιόμετρα πριν τη μεγάλη πόλη.
«Πού να σας βάλω, ρε φουκαριάρικα» είπε ο γερο-βοσκός, «που δεν έχω άλλο εξόν από την αχεροστρωμνή που λιώνω πάνου της κάθε βράδυ...» και συνέχισε:
«Να σας στρώσω μια μπατανία στον αχερώνα και να σας φέρω και την φουφού να χουχουλιάστε, άιντε, να βγει το βράδυ».

Έπεσε στο ένα πλευρό η Μαρία, ακούμπησε στα γόνατα του Φραγκίσκου και λαγοκοιμήθηκε μέχρι τις δύο-τρεις το πρωί, οπότε την επιάσανε οι πόνοι. Ο μικρός ήταν βιαστικός.

Τρέχαν οι δυό άντρες δεξιά κι’ αριστερά χωρίς να ημπορούν να δώσουν καμμία σημαντική βοήθεια στ’ αλήθεια, πιό πολύ για να τους φεύγει η ανησυχία. Ο βοσκός σκέφτηκε να φωνάξει την γυναίκα του Θοδωρή του καρβουνιάρη απέναντι απ’ το ποτάμι, μα τηλέφωνο δεν είχε. Έδεσε το μεγάλο λαδοφάναρο σε μια θηλιά, έρριξε την άλλη άκρη του σκοινιού πάνω στο ψηλότερο κλαδί του πλάτανου και τράβαγε κι’ άφηνε το σκοινί για να κουνιέται το φανάρι μπας και το δουν κι' αλλούθε.

Σα να της φάνηκε της Θοδώραινας πως κάτι φέγγιζε απ΄απέναντι, κάτι σαν αστέρι με ουρά, μα μετά κατάλαβε πως ο Μήτρος κούναγε φανάρι για βοήθεια. Φόρεσε το λοιπό τις γαλότσες της, ζαλώθηκε και το ταγαράκι με δυό τρία σκουτιά και κανα-δυό ματζούνια, και κίνησε.
Βρήκε στο δρόμο και την Θανάσω του παπά, που εγύρναγε απ’ την αγρύπνια της Αγίας Σταματίας και την επήρε για να βάλει ένα χεράκι, άμα κάτι χρειαζούμενο δεν το κάτεχε ή δεν τό’ σωνε μονάχη της.

Φτάσανε στον αχερώνα, τί να δουν και τί να πιστέψουν: μια μικροκαμωμένη κοριτσούδα βύζαινε ένα ροδαλό μωρό τυλιγμένο στην κάπα του Μήτρου κι’ ένας σαστισμένος μεροκαματιάρης της χάιδευε απαλά τα μαλλιά. Το μόνο φως ερχόταν απ’ το λαδοφάναρο που κράταγε ο Μήτρος που στεκόταν παράμερα, και ένα σωρό γίδια και πρόβατα πούχαν δει το φως κι’ είχαν ακούσει την φασαρία, είχαν μαζευτεί γύρω-τριγύρω και μασούλαγαν και κυττάγαν με μάτια σα μικρού παιδιού.

Δεν πρόκαναν να δώσουν ένα χέρι στην λεχώνα, να της φκιάσουν δα ένα ζεστό, κι' ακούστηκαν απ΄έξω στο σκοτάδι ομιλίες.

Η πόρτα του αχερώνα άνοιξε και πρώτα ένα, μετά ένα δεύτερο και τέλος ένα τρίτο κεφάλι φάνηκαν στο άνοιγμα. Μα τι φοράγαν στα κεφάλια τους, σαρίκια;;;

«Καλησπέρα» είπε ο πρώτος βγάζοντας το γυαλιστερό, χρωματιστό κουτί που φόραγε στο κεφάλι «Είδαμε φως και είπαμε να σας φορτωθούμε, μιας κι’ έχουμε χαθεί και δεν ξέρουμε τον δρόμο μέσα στο δάσος».

Και τί παράξενα ρούχα που φόραγαν...Όλο γράμματα και χρώματα, και γάντια στα χέρια και σάκκους στην πλάτη.

«Καλώς τους, κοπιάστε να βάλτε κι’ ένα χεράκι !» βρόντηξε ο Μήτρος. 

«Να πιάσε ‘συ και άμε στο πηγάδι και γιόμισέ το νερό! » έκαμε στον πρώτο και τούβαλε στο χέρι ένα καρδάρι. 

«’Συ, τράβα στο καλύβι και φέρε το κεφάλι το τυρί και τη νταμιτζάνα με τη ρακή! » κι’ έσπρωξε τον δεύτερο απαλά στον ώμο. 

«Και ‘συ για να μη κάθεσαι άπραγος τράβα σκίσε δυό ξύλα να ρίξουμε στη φουφού! » κι’ έστειλε και τον τρίτο, που τον ακολούθησε μέχρι έξω για να ρίξει μια ματιά με τι διάολο είχαν έρθει μέχρις εδώ.

Γύρισε με λαμπερό το μούτρο: «Χα! Με ποδήλατα! Ακούς, Θανάσω, με ποδήλατα!» έκαμε ο Μήτρος, «σαν τον εγγονό μου, κρίκι-κρίκι-κρίκι, με ποδήλατα!»

«Και τί σαρίκια φορούνε στις κεφαλές τους;» ρώτησε η Θοδώραινα.

«Δε φορούνε σαρίκι, καυκί φορούν για να μη σπάσουν τις καρκάλες τους, χα,χα,χα!!!»

Σιωπή έκατσε στην ομήγυρη και πέρασε καμπόση ώρα, όπου ακουγόταν μόνο το λαίμαργο στόμα να πασχίζει να θρέψει το μικρό σωματάκι...

Κάποια στιγμή γύρισαν οι τρείς, ξεφόρτωσαν, έβγαλαν και τα «σαρίκια», ξεζαλώθηκαν τα σακκίδια και κάθησαν κάτω να κυττάνε το μικρό, που είχε αποφάει και κοιμόταν.

Μετά από λίγο μόνο το κούτσουρο στη φουφού στραφτάλιζε και φώτιζε τις κουρασμένες, γαλήνιες μούρες με τα έκθαμβα μάτια, στραμμένες προς το μωρό.

Σιγά-σιγά τους ετύλιξε ένας γλυκός ύπνος έναν προς έναν.

Λίγο πριν βασιλέψουν τα μάτια της, η Θοδώρα έρριξε μια θαμπή ματιά τριγύρω σε όλους τους και σκέφτηκε φωναχτά και χαμηλόφωνα:
«Άγια Νύχτα...»"