ΑΝΩΓΙΑ, ΡΟΧΗ, ΤΑΡΑΜΠΑΔΟΣ

Αυτή η ανάρτηση έπρεπε νάχει τίτλο "Αλλού εμείς κινήσαμε κι΄αλλού η Τήνος μας πάει", δεδομένου ότι, για αλλού κίνησα και αλλού βρέθηκα. Τέλος πάντων...

Έσωναν οι μέρες όταν αποφάσισα να κάνω τον δρόμο που βγαίνει από Αγία Μαρίνα στο Σμαρδάκιτο, εκείνον που περνάει όλες εκείνες τις πανέμορφες πλαγιές πάνω απ΄τις Κολώνες και τις Αγιές, απέναντι από τον δρόμο Αγίας Μαρίνας-Κελλιών. 
Έλα όμως, που ξεστράτισα εντελώς, γιατί με το που βγήκα απ΄τον χωματόδρομο για να μπω στο μονοπάτι, άρχισαν να αποκαλύπτονται όλες εκείνες οι λεπτομέρειες που δεν αντέχεις να μην σκαλίσεις από πιό κοντά.

Είναι τόσα να δει κανείς στο Τηνιακό τοπίο, που δύσκολα θα μείνει πιστός στον αρχικό προορισμό του. 
Σε όσους αποφασίζουν πεζοπορίες διάρκειας ας πούμε τριών-τεσσάρων ωρών στην Τήνο προτείνω ένα μπόσικο/αβάντζο τουλάχιστον δύο ωρών παραπάνω από τον υπολογισμένο χρόνο. Ειδάλλως, θα μείνετε πάντα με πολλές απορίες και χωρίς ολοκληρωμένη εικόνα της διαδρομής.

Πρώτη στάση, λοιπόν, ένα ξωκκλήσι, μια από εκείνες τις άσπρες κηλίδες που στέκουν καταμεσίς στα χωραφάκια, στις κορφές και στις παραγγεριές, 

και που όλο θες να πας κοντά να σπρώξεις την πόρτα να δεις ποιός άγιος περιμένει υπομονετικά μέσα ‘κει, πώς είναι φτιαγμένο το σπιτάκι του, να μαντέψεις πόσο καιρό έχει που έτριξε τελευταία φορά η πόρτα του. 

Και πάντα περιμένεις μια έκπληξη. 

Μα είτε αυτό είναι μια εικόνα λίγο διαφορετική, 

είτε ένα βήμα κάπως αλλιώς χτισμένο 

ή δεν ξέρω τί άλλο. 

Ε, σε τούτο ‘δω το ξωκκλήσι οι εκπλήξεις ήταν πολύ περισσότερες απ΄όσες περίμενα.

Τα λόγια δεν έχουν θέση, σας  αφήνω μόνον τις φωτογραφίες ενός από τα ομορφότερα ξωκκλήσια που έχω δει.

Και επειδή ευτυχούμε στα Κελλιά να έχουμε Κινητή Εγκυκλοπαίδεια Νήσου Τήνου, που ακούει στο όνομα Πατέρας Αντώνης Φόνσος, μπορώ με σιγουριά να σας πληροφορήσω ότι, το ξωκκλήσι είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο.

Φεύγοντας από εκεί πήρε το μάτι μου ακριβώς από επάνω, ψηλά στο βουνό ένα κτίσμα που ξεχώριζε από την χαρακτηριστική καμπυλότητα του χτισίματός του. 

 Άντε μετά να κρατήσεις πορεία προς Σμαρδάκιτο... 
Λέω, "πετάξου να δεις τί είναι και ξαναγυρνάς." 
Και πετάχτηκα. Αλλά, δεν ξαναγύρισα...

Το κτίσμα έχει μετατραπεί σε μαντρί, όπως εξάλλου και πολλά άλλα κτίσματα τα οποία σε παληότερους χρόνους πιθανότατα είχαν άλλους ρόλους (π.χ. πύργος Σαμάντλας). 

Η θέση του συγκεκριμένου κτίσματος που εκμεταλλεύεται έναν φυσικό βραχώδη σχηματισμό, μια καυκάλα δηλαδή, είναι δεσπόζουσα. 

Εποπτεύει μια ευρύτατη περιοχή, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες.

Αφήστε τώρα την φαντασία σας να καλύψει το ιστορικό κενό, να φτιάξει πύργους και κάστρα και σκοπούς που βλέπουν καράβια και πειρατές να πλησιάζουν... 

...άλογα που φεύγουν για το Ξώμποργο, φωτιές που ανάβουν για να ενημερώσουν τον πληθυσμό, χαθείτε σε όσα μυθολογικά, αληθινά και μη έχετε διαβάσει ποτέ για το νησί. 

Αυτό εξάλλου είναι και το μόνο που μας μένει να κάνουμε, εφ’ όσον δεν μπορούμε να αντλήσουμε καμμία άλλη πληροφορία από τις έγκυρες πηγές.

Προσέξτε τον μοναδικό σχηματισμό του βράχου που έχει πέσει και από τον οποίο έχει αποκολληθεί μια «φέτα» και έχει πέσει ακριβώς εμπρός του.

Και, αφού ο Ήλιος ήταν ακόμη ψηλά, είπα να πάω και μέχρι το άλλο εκκλησάκι που φαινόταν στο βάθος...

...και που θα ήταν αρκετά εύκολο, αφού ήταν στην ισοϋψή όπου βρισκόμουν.
Στο δρόμο για το εκκλησάκι παρατήρησα ότι, το μονοπάτι είχε εκείνο το είδος των σπάρτων που βγαίνουν εκεί όπου υπάρχει νερό και ότι, το έδαφος ήταν πλούσιο σε χονδρόκοκκο χώμα, πλούσιο σε άμμο...

...διαφορετικό από το λεπτόκοκκο των χωραφιών, που και αυτό είναι ένδειξη παρουσίας νερού. 
'Μετά αυτό', σκέφτηκα, και το Σμαρδάκιτο είχε χαθεί οριστικά σαν προορισμός...

Ωραίος ο Άη-Λευτέρης (πατέρας Αντώνης Φόνσος και πάλι...) και περιποιημένος. 

Μπράβο σ' αυτούς που τον έχουνε! 

Η εικόνα, εκτός από τον Άγιο, δείχνει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και τον Άγιο Φραγκίσκο.

 Βγαίνοντας από τον Άη Λευτέρη, γύρισα προς τα μονοπάτι που είχα αφήσει και στην επόμενη στροφή μια τεχνητή γούρνα...

...τειχισμένη με μεγάλες πλάκες και συντηρημένη για να μπορεί να κάνει την δουλειά της ακόμη και σήμερα. Στην άλλη άκρη και κάτω ακριβώς από το μονοπάτι υπάρχει άλλη μια γούρνα, παληότερη, μικρότερων διαστάσεων. 

Η βρύση είναι εντοιχισμένη στον τοίχο του χωραφιού. Προσέξτε τις πέτρες της βάσης του τοίχου, που είναι βαλμένες άτακτα. 

Μάλλον, οι κτίστες δεν μπόρεσαν να κάνουν την δουλειά τους όπως έπρεπε εξαιτίας του νερού, που τότε θα ήταν ακόμη περισσότερο.

Η Τήνος, λοιπόν, ακόμη και στην κορφή του βουνού, ακόμη και σήμερα, έχει νερά, που επιτηδευμένα έχουν αφεθεί να περιμένουν τους κατάλληλους επενδυτές, και τότε θα δείτε φράγματα στα λαγκάδια και δεξαμενές συλλογής και δίκτυα διάθεσης, αλλά και εταιρεία εμφιάλωσης Τηνιακού νερού, όλα μέσα σε μια νύχτα και με εργάτες, σαφώς εκ της αλλοδαπής...

Ας φυλάει ο Άη Λευτέρης να μη γίνει ποτέ κάτι τέτοιο. 
Ή, για να είμαστε ρεαλιστές, ας δώσει ο Άη Λευτέρης, όταν πάει να γίνει κάτι τέτοιο να ενωθούμε και να μην αφήσουμε να γίνει ακόμη κι΄αν μας υποσχεθούν δεκάδες θέσεις εργασίας...

Ο μονόλιθος που, με αρκετή φαντασία και αφού τον ψάξει κανείς γύρω-γύρω, μπορεί να μοιάσει με ένα θυμωμένο πρόσωπο με το βλέμμα στραμμένο στο λιβάδι, μάλλον το βλέπει νάρχεται...

Πάνω, όμως, απ΄τον Άη-Λευτέρη έστεκε εκείνη η κορφή κι' εκείνος εκεί ο βράχος ...

...που ομολογουμένως έδειχνε ενδιαφέρων. Για άλλη μια φορά εκτός πορείας...

Να πώ ότι, ο αέρας ήταν δυνατός, γύρω στα επτά μποφώρ. Με αυτές τις συνθήκες, χωρίς χοντρό καλάμι και μάλιστα, γύρω στο ενάμιση μέτρο μακρύ, το περπάτημα στο βουνό δεν είναι ασφαλές.

Η θέα από τον βράχο όμως...

...είναι μοναδική...

...και το μάτι φτάνει μέχρι απέναντι, στο Τρικόκαστρο.

Και εδώ, υπάρχουν ερείπια παληών, μάλλον πολύ παληών κτισμάτων. 

Σε αρκετές πέτρες φαίνονται σημάδια λάξευσης.

Να σημειώσουμε εδώ ότι, όσο παλαιότερο το κτίσμα, 

...τόσο μεγαλύτερα είναι τα δομικά του στοιχεία (απουσία ειδικών εργαλείων τεμαχισμού και λάξευσης, χρήση παρακείμενων υλικών). 

Οι πέτρες, λοιπόν, σε ένα σημείο κοντά στον βράχο είναι ογκώδεις και σχηματίζουν δύο διακριτούς χώρους μικρών όμως διαστάσεων, πράγμα που σημαίνει ότι, αυτοί που χρησιμοποιούσαν τα κτίσματα ήταν λίγοι ή εναλλάσσονταν σε μικρά χρονικά διαστήματα και δεν είχαν μεγάλες απαιτήσεις χώρου. 

Οι κίτρινες γραμμές δίνουν το σχήμα που δεν γίνεται αντιληπτό στην εικόνα.
Θα μπορούσαν ασφαλώς να υπήρχαν και άλλα κτίσματα, προσπαθώντας όμως να μείνω όσο γίνεται στη σφαίρα του πραγματικού, κρίνω μόνον από όσα είδα.

Από εδώ, λοιπόν, κυττάζοντας βορειοανατολικά βλέπουμε αυτή την εικόνα:

Πείτε μου εσείς τώρα: πάτε ως εκεί ή δεν πάτε, να δείτε αν υπάρχει εκτός από τον βράχο και κάποιο κτίσμα, από εκείνα που παραδόξως έστηναν οι Τηνιακοί στις κορφές, στο μάτι του Βοριά..;

Η διαδρομή είναι πανεύκολη. Μια βλήστρα με τεράστιες πλάκες...

...ορισμένοι απόγονοι πανάρχαιων κατοίκων του νησιού...

...και μετά ο χαρακτηριστικός σχηματισμός που φαίνεται από μακρυά. 

Και όπως ήταν αναμενόμενο, πίσω μου ακριβώς υπήρχαν τα ερείπια μιάς κατάρρευσης. Οι γαλάζιες γραμμές δίνουν μια αντίληψη της χωροταξίας του κτίσματος.

Το καλάμι που έβαλα για να υπάρχει μια αντίληψη του μεγέθους είναι ακριβώς 155 εκατοστά και στην φωτογραφία φαίνεται η λάξευση στην πέτρα, που σχημάτιζε, μάλλον, μια θυρίδα στον ένα τοίχο. 

Το κτίσμα είναι εκτεθειμένο στα καιρικά φαινόμενα και η ηλικία του μπορεί να είναι πολύ μικρότερη απ΄όσο φαίνεται. Το τί να ήταν θα μπορούσε ίσως να μας το πει κάποιος από τους ντόπιους, αλλά και αυτοί μας εγκαταλείπουν σιγά-σιγά...

Μετά, μια μάντρα από εκείνες που μπορώ να κάθομαι και να θαυμάζω για ώρες...

...το φεγγάρι που γέμιζε...

...και τέλος, ένας χωματόδρομος που τον ακολούθησα γιατί στέρευε το φώς. 

Με περίμενε το απόλυτο ξενέρωμα... 

Μάλλον, για να μπορέσω άμεσα να συγκρίνω την Τήνο του χτες, με την Τήνο τής ρεαλιστικής μας εξέλιξης. 

Μπάζα, ατείχιστες καγκελόπορτες στη μέση του πουθενά, μερικές πλαγιές καμμένες, άλλα μπάζα στο τέλος ενός χωματόδρομου, κάποια εγκατάσταση με ηλεκτρικά γράμματα που σχημάτιζαν μια ευχή σε μια πλαγιά, κι΄ άλλα μπάζα, σωληνάρια από αφρό στεγανοποίησης, φιάλες από φλόγιστρα υδραυλικού... 

Νάναι καλά αυτοί που φρόντισαν να υπάρχουν όλα αυτά... 

Σε κάποιο απώτατο μέλλον, οι περιπατητές θα μπορούν εύκολα να διαγνώσουν με πόση χυδαιότητα φερθήκαμε στον τόπο μας.

Ο Ήλιος έφυγε από την Ξινάρα στις οκτώ παρά πέντε και από το Ξώμπουργο στις οκτώ και πέντε. Κάπου στο βάθος μου φάνηκε πως είδα τον Σεπτέμβρη να έρχεται με το πάσο του. Καλό φθινόπωρο.

Σημείωση: οι φωτογραφίες είναι σε μεγάλη ανάλυση, αξίζει τον κόπο να τις ανοίξετε και να τις δείτε με προσοχή.

ΑΓΓΑΡΕΙΑ.ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ...

Διαβάζεται Αγγαρειά. Με τον τόνο στη λήγουσα, να δίνει κάτι από το βάρος του μόχθου, της πρόσθετης κούρασης μιας Κυριακής, μετά από μια εξαντλητική εβδομάδα στα χωράφια.

Τί ήταν όμως η αγγαρειά; Πολύ απλά, ήταν η υποχρεωτική παροχή εργασίας στην κοινότητα με σκοπό την συντήρηση ή την επέκταση των κοινόχρηστων υποδομών.

Πόσο ωραία και τεχνοκρατικά το είπα τώρα αυτό...

Μα η ουσία είναι πως, η αγγαρειά έβγαινε για να φτιαχτούν οι δρόμοι και τα μονοπάτια, να χτιστούν μάντρες, να βαφτεί η εκκλησιά, να επισκευαστούν ζημιές από φυσικές καταστροφές και γενικώς, να διατηρείται το νησί βιώσιμο.

 Κάθε άντρας «όφειλε» στην κοινότητα εφτά μέρες τον χρόνο, εφτά μεροκάματα. Εφτά μέρες, σχεδόν πάντα Κυριακές, για να δουλέψουν όλοι μαζί για το κοινό καλό, για τον κοινό χώρο, το Χωριό το ίδιο. 
Και φανταστείτε πόσο πολύτιμη ήταν τότε η Κυριακή, μετά από τόση κούραση, ασύγκριτα περισσότερη από τη σημερινή.

Έβγαζε, λοιπόν, ο πρόεδρος στην εκκλησία μετά τη λειτουργία την αναγγελία για την αγγαρειά.

Και κάθε άντρας, όχι κάθε οικογένεια, έβαζε εφτά μεροκάματα τον χρόνο για την κοινότητα. Έτσι έφτασαν μέχρις εμάς όλα αυτά που βλέπουμε τριγύρω μας περιδιαβαίνοντας το νησί. 

Και οι μάντρες, και τα μονοπάτια και οι δρόμοι. Δεν είναι ότι χτιστήκαν μια φορά και μετά αφέθηκαν στην τύχη τους. Υπήρχε διαρκής και άγρυπνη μέριμνα.

Μην ξεχνάμε πως τότε υπήρχε και ο αγροφύλακας, που είχε σαν αντικείμενο να βλέπει και να ενημερώνει για την κατάσταση της υπαίθρου.

Σήμερα, πέραν της φυσικής αποστροφής για κάθε μορφή εξουσίας που μας προέκυψε τα τελευταία χρόνια και που χρησιμοποιείται κατάλληλα από κόμματα και κομματάρχες, αποδεικνύεται περίτρανα ότι, οι δομές εκείνες ήταν σοφές και είχαν προβλέψει πολλά χρόνια πριν το τί θα συνέβαινε και πώς έπρεπε να χειρίζονται τις ανάγκες που προέκυπταν και πως έπρεπε άμεσα να παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους αν ήθελαν να συνεχίσουν να μπορούν να ζουν στο νησί.

Σήμερα, αμέσως μετά την πραγματοποίηση των καλοκαιρινών εκδηλώσεων στα χωριά μας, αφήνουμε τις αφίσες να τις πάρει ο αέρας ή να τις λειώσει η βροχή...

... παρατάμε τα πανώ κρεμασμένα για κανένα μήνα για να εμπεδώσουμε την ουσία της φοβερής εκδήλωσης, 

σκουπίζουμε τον δρόμο έξω από το σπίτι μας και σπρώχνουμε τα σκουπίδια στον υνταγό (υδραγωγό, για τους μη Τηνιακούς) ή τα πάμε στην πόρτα του επόμενου, ρίχνουμε τα νερά απ΄το σφουγγάρισμα στο δρόμο.

Ειδικά οι αθηναίοι που επισκεπτόμαστε το νησί κυρίως το καλοκαίρι, έχουμε χάσει την κοινωνική παιδεία που απαιτείται για να ξέρουμε πώς να ζούμε με άλλους σε έναν κοινό χώρο, το Χωριό. 
Έχουμε ξεχάσει πως, στο χωριό οφείλουμε να μετέχουμε στα κοινά. 
Αυτό είναι το κύριο χαρακτηριστικό που διαμορφώνει και ξεχωρίζει αν θέλετε, το χωριό από τον οικισμό. 

Αυτό είναι που κάνει χωριό για παράδειγμα τον Τριαντάρο και τον Αρνάδο και αφήνει απ΄έξω τα τριγύρω χτισμένα σπιτάκια με πισίνες και γκαζόν, που δύσκολα θα ενσωματωθούν και θα γίνουν αποδεκτά στον ιστό του χωριού, κυρίως γιατί η χωροταξία τους τα απομονώνει από το χωριό,νοουμένου σαν ζωτικό χώρο.

Στην μεγαλούπολη κλείνεις την πόρτα σου και τ΄αφήνεις όλα απ΄έξω, για τους κοινόχρηστους χώρους φροντίζει το συνεργείο καθαρισμού. 
Στο χωριό πρέπει να μεριμνάς πέραν του ιδιωτικού, και για το δημόσιο. 
Στη μεγαλούπολη, για διάφορους λόγους μεταξύ των οποίων και λόγοι ασφάλειας, θέλεις το αυτοκίνητο όσο γίνεται πιό κοντά στο σπίτι. 
Στο χωριό μια τέτοια συμπεριφορά αλλοιώνει την δομή του ιστού, καταστρέφει την εγγενή ομορφιά του. 
Στην μεγαλούπολη μπορεί και να μην πεις καλημέρα σε άνθρωπο μέχρι να φτάσεις στη δουλειά. 
Στο χωριό χτυπάει πολύ άσχημα το να περάσεις και να μην μιλήσεις.

Τέλος πάντων, ξεκίνησα απ΄την αγγαρειά και κατέληξα στις συμπεριφορές μας, που μου φαίνεται μάλλον φυσικό σαν επακόλουθη σκέψη. Το νησί, και ειδικά η Τήνος, δεν είναι μόνον μια παραλία. 
Είναι μια ενδοχώρα εξαιρετικά σημαντική από κάθε άποψη. 
Και στενοχωριέμαι όταν βλέπω πόσος δρόμος πρέπει να διανυθεί για να καθιερωθεί αυτό στις συνειδήσεις μας.

Αλλά, μετά είναι και κείνος ο δρόμος του Αγίου Ζαχαρία στα Κελλιά, που φέτος το καλοκαίρι πρέπει να είχε πάνω από εκατό γλάστρες δεξιά κι΄αριστερά, 

που έκαναν την άνοδο προς την εκκλησία μια μοναδική διαδρομή, ένα μικρό θαύμα των νοικοκυρών του χωριού, που συνεχίζουν αυτό που τους έμαθαν οι οικογένειές τους και τιμάνε τον τόπο τους με τον καλύτερο και πιό ουσιαστικό τρόπο. 

Κάτι τέτοια είναι που σε κάνουν να λες πως δεν έχουν χαθεί όλα και πως οι άνθρωποι έχουν μέσα τους εκείνο το κάτι, που δεν διδάσκεται σε κανένα σχολείο, αλλά, στο μεταδίδει η οικογένεια και είναι εκεί και περιμένει να το χρησιμοποιήσεις. 
Γι’ αυτό και λέω πως, μόνον εάν ενωθούμε για το κοινό καλό, θα υπάρχει ελπίδα.

Ο ΧΟΡΟΣ ΣΤΑ ΚΕΛΛΙΑ

Αγωνία...
Ή μάλλον, δύο αγωνίες...

Εκείνη της προετοιμασίας, που λες, "Δεν μπορεί, κάτι θα πάει στραβά και μετά θα είμαστε για τα πανηγύρια..."

...και μετά εκείνη που όλα είναι έτοιμα και λες, 
"Μπα, δε θάρθει κόσμος... Είχε χτες χορό στην Ξινάρα, έχει μεθαύριο στο Κάτω Κλείσμα, δεν έχει κι' ο κόσμος λεφτά, μόνοι μας θα τα χλαπακιάσουμε τα κοτόπουλα..." 

Και τελικά, φτάνει στο τέλος μια τρίτη αγωνία, που λές, "Θα φτάσουν τα φαγητά; Περιμέναμε καμμιά διακοσοπενηνταριά, ήρθαν διακόσιοι ογδόντα και διώξαμε και καμμιά εκατοστή γιατί δεν είχαν πού να κάτσουν..!"

Μετά, είναι που βλέπεις την πιό ωραία παρέα της βραδυάς να καταβροχθίζει το φαγητό σαν να τάχουν αφήσει νηστικά για καμμιά εβδομάδα και λες, "Χαλάλι το τρέξιμο..."

Μετά, κάνεις και μια αισιόδοξη σκέψη και λές, μέσα σου αυτή τη φορά, "Βρε, για κύττα που το θεατράκι των Κελλιών (στις αφίσσες ακόμη έγραφε Καλλονή...) πάει να καθιερωθεί στη συνείδηση του κόσμου... Λες, του χρόνου, αν είμαστε καλά και ο Σύλλογος αντέχει, τα Κελλιά να μπορέσουν να διεκδικήσουν ακόμη και κάποιο μεγάλο όνομα από το φεστιβάλ του Δήμου Τήνου..."

Μόνο, λέω εγώ τώρα, που θα πρέπει το "μεγάλο όνομα" να λέει και κανένα νησιώτικο, αλλιώς, βλέπω το νέο αίμα να αντιδρά, και μάλιστα, αν κρίνω από τη μαγκιά τους, θάχουμε τραβήγματα...

ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Εκείνη η μάνα. 

Η μακρυά απ΄τα μάτια μας. 

Εκείνο το αχνό περίγραμμα που κουβαλάμε πάντα μέσα μας, μιας μάνας μ' ένα παιδί στην αγκαλιά. 

Και ΄κείνο το παιδί να είμαστε όλοι μαζί μα και καθένας ξεχωριστά. 

Η Μεγάλη Μάνα όλα τα μπορεί.  

Η Πλατυτέρα των Ουρανών, η μεγάλη αγκαλιά, τ' απλωμένα χέρια που μέσα τους μένουμε άποροι από Εγώ, καμωνόμαστε παιδιά και κλαίμε το παράπονό μας, την ασημαντότητά μας, το υπέροχο τίποτα που μας δόθηκε και εμείς οφείλουμε να το ερμηνέψουμε.

Εξαϋλωμένοι ναοί στο Αιγαιακό Φώς. 

Ναοί που προσπαθείς ν' αποφύγεις αυτή τη μέρα, να μη γίνεις μέρος αυτού του φολκλόρ, του τόσο παρωχημένου από την ραγδαία αλλαγή. 

Μα ένα κομμάτι σου πάντα σε σπρώχνει να πάς, έστω θεατής... 

...μόνος μέσα σ' όλους, να πάς να πεις στη Μάνα πως την θυμάσαι, πως είσαι ένα απ΄τα παιδιά της, να της ζητήσεις να μας μαζεύει όλους μαζί... 

να γεμίζει το κενό... 

ν' απαλύνει τις απουσίες...

...να κρατάει ζωντανή την ελπίδα. 

Δεκαπενταύγουστος. Σαν μια εικόνα από παληά...

...σαν ένα σκαλοπάτι του καλοκαιριού, ανεπαίσθητο, μα που πάντα θα σκοντάφτεις πάνω του.

ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΤΑ ΚΕΛΛΙΑ

Το παληό σχολείο των Κελλιών. Ένα όμορφο, ψηλοτάβανο κτίριο, με μεγάλα στενόμακρα παράθυρα, κι' έναν υπέροχο ευκάλυπτο στο προαύλιό του. 

Τα τελευταία χρόνια φιλοξενεί το μονοθέσιο νηπιαγωγείο Εξωμβούργου(;) Τήνου. Και ορισμένα καλοκαίρια, όταν υπάρχει διάθεση, φιλοξενεί εκθέσεις ζωγραφικής. 

Φέτος, για δεύτερη χρονιά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ο κύριος Μιχάλης Θωμαΐδης μοιράζεται μαζί μας τα έργα του. Απλό, ειλικρινές, ανεπιτήδευτο ενδιαφέρον για τον τόπο, τα χρώματα και τα σχήματά του, καθαρή πινελιά και καμμία προσπάθεια εντυπωσιασμού, από έναν αληθινό ερασιτέχνη... 

...που ευτυχεί να βλέπει την αίθουσα να γεμίζει από επισκέπτες κάθε ηλικίας. 

Ας είμαστε ειλικρινείς, τα προγράμματα των Δήμων με τις "ψαγμένες" εκδηλώσεις είναι καλά και ωραία, φτάνουν όμως, μέχρις εκείνους που έχουν μάθει να ψάχνουν και στις διακοπές τους αυτά που παρακολουθούν και τον υπόλοιπο χρόνο.

Ως τους ντόπιους όμως, πώς θα φτάσει η τέχνη..; 
Πώς θα ερεθιστεί το αισθητήριό τους, όταν μέχρι πρότινος αυτό που προοριζόταν για την επαρχία ήταν επιθεωρήσεις της συμφοράς και αρπαχτές ξοφλημένων σκυλάδων, άντε και καμμιά οργάνωση τοπικών καλλιστείων...

Θεωρώ, για τον λόγο αυτό, πολύτιμη την τέχνη που κάνει ένας καθημερινός γνωστός, ένας συγκάτοικος, ένας άνθρωπος με τον οποίο λες την καλημέρα σου, πίνεις τον καφέ σου μαζί του, βαδίζεις στον ίδιο δρόμο.

Είναι η τέχνη η άμεσα αναγνωρίσιμη, που δέχεται ο καθένας να συναναστραφεί μαζί της γιατί τού είναι κατανοητή, είναι στα μέτρα του και κυρίως, δεν εγείρει απαιτήσεις. 

Η εικόνα είναι εκεί και στέκει αντιληπτή για τον καθένα χωρίς ανάγκη ερμηνείας.

Το πρώτο βήμα είναι αυτό, όσο κι' αν θα θέλαμε να είναι μια περισπούδαστη συζήτηση περί σημείου, γραμμής και επιπέδου. 

Η έκθεση θα είναι ανοικτή καθημερινά από τις 8-10 μ.μ. μέχρι και τις 20 Αυγούστου. 

Ευχόμαστε στον κύριο Μιχάλη να μας κάνει να νιώθουμε για πολλά χρόνια ακόμη, εκείνη την ευχάριστη συνενοχή, που αισθανόμαστε όταν συναντιόμαστε μπροστά στα έργα του και που πηγάζει από την απλή διαπίστωση, πως η τέχνη μπορεί να μας αγγίξει όλους ανεξαιρέτως.

ΟΝΕΙΡΟΜΥΛΟΙ ΥΣΤΕΡΝΙΩΝ ΚΑΙ ΜΙΑ ΧΩΡΙΑΤΙΚΗ ΜΕ ΜΠΟΛΙΚΟ ΚΡΕΜΜΥΔΙ...

Η τέχνη που επιβάλλεται.
Που αντί να ερμηνεύει, ναρκισσεύεται. 
Που την χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης για να προβάλλει το εγώ του και όχι για να ταπεινωθεί εμπρός στο Είναι το ίδιο. 

Ο Τόπος, αν τον αφουγκραστείς, περιγράφει, σκιαγραφεί, οριοθετεί αυτό το Είναι. Σκύβεις, ακούς, αδειάζεις από κάθε Εγώ. 

Αυτός είναι ένας τεράστιος, ατελεύτητος αγώνας. 
Αδυσώπητος. 
Αποδομεί τον εαυτό για να τον ξανασυνθέσει. 
Αν το καταφέρει ποτέ. 
Φράγμα τσιμεντένιο, μπάστακας τρομερός, το πανεπιστήμιο... Διδάσκει, με υψωμένο δάχτυλο δασκαλίστικο, επί των τύπων και σπανίως επί της ουσίας.

Πώς να ξεφέυγεις από το Εγώ, μετά... 
Το χειρότερο; 
Ονοματίζεις τέχνη αυτό που κάνεις, αυτό το κουφό και τυφλό πράγμα. 

Μα η τέχνη δεν υπάρχει. Εκείνο που υπάρχει είναι ο καλλιτέχνης και ο καλλιτέχνης, πρέπει να είναι σε διαρκή ένδεια για να αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει τα διαθέσιμα μέσα για να φτιάξει στιγμιαία, δεκατοδευτερόλεπτη σπίθα, μια τέχνη αιχμηρή, μοναδική. 

Αν αυτή είναι η ματιά μας στα μνημεία του Τόπου μας, τότε καήκαμε... 

Αν δεν καταλαβαίνει ο καλλιτέχνης ότι το νησί (η χώρα η ίδια) έχει καταντήσει έτσι ακριβώς επειδή προβάλλουμε τους εαυτούς μας πάνω στον τόπο αντί να αφήνουμε τον τόπο να μας αλώσει, τότε, τσάμπα τέχνη... 

Μεγαλόπρεπα ερείπια κακοφωτισμένα με προβολείς σε χρώματα ντισκοτέκ δεκαετίας '80, χωρίς ίχνος από εκείνη την εσωτερικότητα που θα περίμενε κανείς να αναδύεται από αυτά. 

Μια διαδρομή πρόχειρα οριοθετημένη χωρίς στόχο και σκοπό πέραν αυτού μιας ανόητης βόλτας στο χωράφι. 

Ήχοι πεταμένοι χωρίς αρχή και τέλος. 

Το μόνο που έσωζε την κατάσταση και σωζόταν το ίδιο, ήταν το μπαλέτο των τεσσάρων κοριτσιών, που προσπαθούσαν πραγματικά να βγάλουν κάτι από όλο αυτό το συνονθύλευμα και που, μάλλον, είχαν πιστέψει περισσότερο στο εγχείρημα από τον εμπνευστή τον ίδιο.

Για ποιόν όλο αυτό..; 
Για το νησί..;
Για τους ντόπιους..;
Για ποιόν Λόγο..;

...................................................................................................

Επειδή μ' άρεσε το ότι πήρα ένα ωραίο σχόλιο στην ανάρτηση, το ενσωματώνω και γράφω τις δικές μου σκέψεις πάνω σ' αυτό.

Nατάσσα 12 Αυγούστου 2013 - 12:07 μ.μ.
Σύμφωνα με την επιστήμη της ψυχανάλυσης το "ναρκίσσιο" είναι ο εύθραυστος ανθός κάθε ανθρώπου,κι είναι άλλοτε μυστικός κι άλλοτε επιδεικνύομενος!Αυτό που συμβαίνει συχνά είναι να βιαζόμαστε να το εντοπίσουμε στους άλλους παραγνωρίζοντας το δικό μας.
Σύμφωνα με την Τέχνη, είτε αυτή διδάσκεται σε ένα Πανεπιστήμιο που σε πλουταίνει ανοίγοντας σου πολλούς δρόμους είτε κάποιος αυτοδίδακτος έχει την ικανότητα να ανοίξει μόνος του αυτούς τους δρόμους,το ζητούμενο είναι το "ναρκίσιο" που προαναφέρθηκε να είναι επιδεικνυόμενο. Η "επίδειξη' αυτή σε κάθε περίπτωση είναι επώδυνη ακριβώς λόγω της ανώνυμης κυρίως κριτικής και σίγουρα βαθειά εσωτερική διαδικασία.
Σύμφωνα με την Αρχιτεκτονική ,και τα νεότερα στη συγκεκριμένη περίπτωση μνημεία της,τα ερείπια αυτά όπως πολύ σωστά αναφέρεται, είναι σίγουρα πολύ ευτυχή όταν επιτέλους κάποιος προσπαθεί ,εστω με όποιον τρόπο πιστεύει, να συνδιαλλαγεί μαζί τους και να φέρει τον κόσμο επιτέλους για λίγο κοντά τους.
Ο Ερωτας σύμφωνα με το μύθο εξαπάτησε τον Νάρκισσο ,κάνοντας τον να νομίσει ότι μπορεί κανείς να αγαπηθεί από τον εαυτό του,ενώσο ο έρωτας είναι τελικά αυτό που μας μεταφέρει εκτός εαυτού.Κι ο έρωτας είναι για την Τέχνη,για το νησί,για τους ανθρώπους,για τον λόγο ύπαρξης του καθενός.

Όφιος...12 Αυγούστου 2013 - 2:47 μ.μ.Σίγουρα η επίδειξη, η έκθεση σε κριτική, είναι επώδυνη διαδικασία (ακόμη και για έναν blogger που, σε αντίθεση με όλα τα άλλα διαδικτυακά μέσα του νησιού, επιλέγει να "επιτεθεί" όχι μόνον στον καλλιτέχνη, αλλά, και στην προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται καμμιά φορά θέματα πολιτισμού).

Ο καλλιτέχνης όμως, από την στιγμή που επιλέγει την τέχνη σαν πεδίο δράσης, έχει αποδεχθεί το γεγονός αυτό(όπως και ο blogger κι' ας μην είναι καλλιτέχνης). 

Άρα,θα πρέπει να είναι πιό προσεκτικός όταν επιλέγει να εκθέσει το κομμάτι του εαυτού του που είναι κοντύτερα στον εγωισμό. Εκτός και αν έχει προαποφασισθεί ότι, οποιαδήποτε κριτική στην δημιουργία του, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν προϊόν ενός άλλου ναρκισσισμού.

Το πανεπιστήμιο, όντας συστημικό, πέραν του βασικού κορμού της διδασκαλίας, άλλους δρόμους τους αποκλείει και άλλους τους στρώνει με ροδοπέταλα (όχι μόνον στην Καλών Τεχνών). 

Στο νησί μας "ευτυχούμε" να φιλοξενούμε τουλάχιστον έναν συστημικό καλλιτέχνη και να του έχουμε κάνει πολλά "χατήρια", που δεν δικαιούται περισσότερο από άλλους καλλιτέχνες. 

Που όμως, δεν ήταν τόσο καλοί στις "δημόσιες σχέσεις"...

Τέλος, δεν έχω το βάθος γνώσεων εκείνο, που θα μου επέτρεπε να αντιλαμβάνομαι πώς ένα ερείπιο "ευτυχεί" όταν απλώς, ή ακόμη και με ανάρμοστο τρόπο ασχολούμαστε μαζί του. 

Μου φαίνεται, μάλλον, μια τεράστια εγωλατρεία το να πιστεύουμε κάτι παρόμοιο. 

Γιατί στην περίπτωση αυτή, δεν θα χρειαζόταν να θέσει σε κίνηση τις γνώσεις του ο καλλιτέχνης, αλλά, θα αρκούσε οποιοσδήποτε περαστικός αποφάσιζε να ρίξει τους προβολείς του αυτοκινήτου του για μερικά λεπτά επάνω στα ερείπια/μνημεία.

Τέλος, ακόμη μια απάντηση από την Νατάσσα (14/8/2013), στην οποία δεν θα δευτερολογήσω, θεωρώντας ότι, από την στιγμή που απαντά χρησιμοποιώντας ειρωνικά ένα απόσπασμα επόμενης ανάρτησής μου (που αφορά ενα επίπεδο τέχνης, μάλλον, μή αποδεκτή από εκείνην) πέφτουμε πλέον σε αντιπαράθεση και όχι σε διάλογο. Μπορεί πάλι, εγώ να μην έχω την εκφραστική δεινότητα να αποδώσω όπως θάθελα τις σκέψεις μου, πιθανόν και λόγω έλλειψης "σωστής παιδείας". Οπότε και θα συνεχίσω να βλέπω και να περιγράφω τα πράγματα από την θέση ενός "χωριάτη".

Noμίζω αυτό που αντιμετωπίζεται με προχειρότητα και φτώχεια στον τόπο μας είναι η παιδεία. Νομίζω αν είχαμε αποκτήσει σωστή παιδεία, θα μας ενδιέφερε να κατα-λάβουμε πράγματα από το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον μας αλλά κι από τις Τέχνες και δεν θα ασχολούμαστε με το αν οι καλλιτέχνες είναι "πραγματικοί","συστημικοί" ή "καλοί στις δημόσιες σχέσεις". και θα είχαμε αποκτήσει την ικανότητα να έχουμε τις αισθήσεις μας σε εγρήγορση και να ακούμε , να βλέπουμε και να νοιώθουμε "τι" και "αν" θέλει να μας πει ο καλλιτέχνης ,ο αρχιτέκτονας ή ο σοφός λαϊκός τεχνίτης. Προσωπικά έχω θαυμάσει πολλά έργα Τέχνης και Μνημεία Αρχιτεκτονικής ,και μόνο αν κάτι με έχει συγκινήσει πολύ έχω ασχοληθεί και με τον άνθρωπο-καλλιτέχνη που το δημιούργησε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μου άρεσε που βρέθηκα κοντά σε αυτά τα "ερείπια" υπό αυτή την ατμόσφαιρα ήχου και φωτός που κάπου με μετέφερε ,από το να τα βλέπω άψογα απεικονισμένα σε ένα καλογυαλισμένο κάδρο που "στέκει αντιληπτό"και "χωρίς ανάγκη ερμηνείας σε