Σπεροκαθίζουμε;

Τώρα που έβαλε κρύο, λοιπόν και κάθομαι εδώ μέσα σ’ ένα απ΄όλα αυτά τα τσιμεντένια συρτάρια της Μεγάλης Γκρίζας Πόλης, έρχεται στο μυαλό μου μια γραφή που είδα το καλοκαίρι στο Σχολείο Ιστερνίων:

 

Εκείνα «Τα Σαββατιάτικα απογεύματα» μού έφτιαξαν εικόνες. 

Εικόνες από μια συντροφιά, μια γελαστή παρέα, που συναθροίζεται γύρω από μολύβια και χαρτιά, και με κόπο πολύ –παιδί της θέλησης αυτός-παλεύει να ερμηνέψει τον κόσμο. 

Πρώτα ξεκινώντας από την απλή αποτύπωση αντικειμένων που σε μια στιγμή έγιναν μοντέλα. 
Πώς να περιγράψεις με λόγια εκείνη την ολόφρεσκη αίσθηση όταν κυττάς κάτι ζωγραφισμένο από σένα..! 

Δίχως καν να το έχεις καταλάβει, έχεις επικοινωνήσει με κάτι πολύ βαθύ, κρυμμένο κάπου, που μάλλον είναι η ψυχή ή ίσως και ο νούς ή ίσως και η ανάγκη η ίδια του ανθρώπου για να σπάσει κάποια αόρατα δεσμά που τον κρατούν ανίκανο να καταλάβει. 

Γιατί μόνον όταν προσπαθείς να καταλάβεις, μπορείς και να δημιουργήσεις.

Αυτά.

Αφήνω τους Τεχνίτες να μιλήσουν.

"Η ζωή, ο θάνατος κι αναμεσίς η Τέχνη."

Νίκος Εγγονόπουλος, 1910-1985, Έλληνας ποιητής

"Η έμπνευση υπάρχει, αλλά πρέπει να σε βρει να δουλεύεις."

Πάμπλο Πικάσο, 1881-1973, Ισπανός Ζωγράφος

"Όταν έχω ζωγραφίσει τον πισινό μιας γυναίκας έτσι ώστε να θέλω να τον αγγίξω, τότε ο πίνακας έχει τελειώσει."

Pierre-Auguste Renoir, 1841-1919, Γάλλος ζωγράφος

"Οι ζωγραφικοί πίνακες έχουν μια δική τους ζωή που πηγάζει από την ψυχή του καλλιτέχνη."

Vincent Van Gogh, 1853-1890, Ολλανδός ζωγράφος

"Τι άλλο είναι η Τέχνη από ένας τρόπος για να βλέπεις τα πράγματα;"

Saul Bellow, 1914-2005, Αμερικανοκαναδός συγγραφέας

"Ακόμα και ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης υπήρξε αρχάριος."

Ralph Waldo Emerson, 1803-1884, Αμερικανός φιλόσοφος

"Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν."

Edgar Degas, 1834-1917, Γάλλος ζωγράφος & γλύπτης

"Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή, ο δε καιρός οξύς, η δε πείρα σφαλερή, η δε κρίσις χαλεπή."

Ιπποκράτης, 460-377 π.Χ., Πατέρας της Ιατρικής

"Είδα τον άγγελο μέσα στο μάρμαρο και το σμίλεψα μέχρι που τον απελευθέρωσα."

Μιχαήλ Άγγελος, 1475-1564, Ιταλός γλύπτης & ζωγράφος

"Η μόνη περιοχή όπου το θείο είναι ορατό είναι αυτό της τέχνης, όποιο όνομα κι αν διαλέξουμε να της δώσουμε."

André Malraux, 1901-1976, Γάλλος συγγραφέας & πολιτικός.

 Και μ' αρέσει να σκέφτομαι πως, τώρα δα που εγώ γράφω αυτές τις γραμμές, κάπου στα Ιστέρνια, σε μια αίθουσα με μπόλικα χαρτιά, κουτιά, μολύβια, κάρβουνα, κραγιόνια και ίσως και καμμιά ξυλόσομπα σε μιάν άκρη, μια δασκάλα και οι μαθήτριές της, ανάμεσα σε πειράγματα και γέλια, έχουν βαλθεί να ζωγραφίσουν δυό-τρία ξερά γαϊδουράγκαθα βαλμένα σε ένα βάζο, επάνω σ' ένα παληό τραπέζι... 

Ο ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΣ στο 2013

Περπατάγανε χέρι-χέρι. Πρόσφατη γνωριμία, ακόμη δυό φιλιά πρέπει να είχαν προλάβει ν' αλλάξουν. 

Σε μια στιγμή ο νεαρός σταματάει, τής λέει "Περίμενε μισό λεπτό...", βάζει το χέρι στην εσωτερική τσέπη, βγάζει ένα αυτοκόλλητο, το κολλάει, το πατάει καλά με το χέρι, γυρίζει στην κοπέλα "Πάμε, εντάξει" και της πιάνει το χέρι τραβώντας την προς την κατέυθυνση που περπάταγαν. 

Η κοπέλα αφήνει το χέρι του συνοδού της, πλησιάζει την κολώνα, βλέπει το αυτοκόλλητο και μένει άναυδη. Ο νεαρός έχει φορέσει ένα χαζοχαμόγελο και την παρακολουθεί. 
Μια συζήτηση χαμηλόφωνη ακολουθεί, που δεν μπορώ ν' ακούσω. 
Λέξεις μοναχά ξεφεύγουν, γιατί δε μου τόπες, τί να σου πώς δεν έχει σχέση με μάς αυτό, είσαι με τους φασίστες, δεν είναι πως είμαι με τους φασίστες, αλλά; αλλά δεν υπάρχει κανένας άλλος που να.... 
"Και στο παιδί σου τί θα πεις", φωνάζει η κοπέλα και ακούγεται καθαρά πλέον, "όταν δεν το αφήνουν να διαβάζει ό,τι θέλει και να λέει την γνώμη του ελεύθερα;" "Δεν θα φτάσει μέχρι το παιδί μου όλο αυτό!" απολογείται ο νεαρός, "Πώς το ξέρεις; Ο φασισμός άμα ξεκινήσει δεν σταματιέται!", ο νεαρός χαμηλώνει τη φωνή αλλά μιλάει έντονα, "Ξέρεις πως ο πατέρας μου είναι άνεργος πενηνταδύο χρονών;" Σπάει, κλαίει, πάει στην κολώνα και ξεκολλάει με μανία αυτό...

Φεύγουν παρέα, ευτυχώς.

Δεν έχω κάτι δικό μου να βάλω, καμμιά δημοκρατικοφανή μπούρδα, δεν έχω οργισμένο δάχτυλο να υψώσω, δεν έχω κανέναν "αντιφασιστικό" αφορισμό να εκφέρω του τύπου "Είστε όλοι φονιάδες". 
Μόνον έναν βαθύ φόβο, μην τύχει και το παιδί μου αύριο, έχοντας διαβάσει Ιστορία μόνον από το σχολικό βιβλίο, πέσει στα χέρια καποιανών που θα του "διδάξουν" με τον δικό τους τρόπο. 
Η απογύμνωση των νέων ξεκινάει ήδη από τα ανεπαρκή, επικίνδυνα απλουστευμένα και γενικόλογα βιβλία.
Η υπερφαλλάγγιση της κριτικής σκέψης από την επιτάχυνση της μάθησης, αργά ή γρήγορα, θα φέρει τον φασισμό. 
Και τότε η απλή δήλωση "είμαι αντιφασίστας" θα φαντάζει τραγικά αστεία.

Αντιγράφω από το βοήθημα Ιστορίας της Τετάρτης Δημοτικού:

'Όταν υπάρχουν πολλοί δυσαρεστημένοι πολίτες, δεν είναι δύσκολο να τους παρασύρει κάποιος με το μέρος του. Κι' αυτό ακριβώς έκανε ο Πεισίστρατος. Οι εμφύλιες συγκρούσεις συνεχίζονταν κι' εκείνος πήρε τους φτωχούς με το μέρος του. Με την υποστήριξή τους κατάφερε να πάρει την εξουσία'...

ΕΝΑΣ ΑΠΡΟΣΚΛΗΤΟΣ ΜΟΥΣΑΦΙΡΗΣ

Είναι κάπως...

Η αλήθεια είναι πως είναι κάπως παράξενο...

 

Να μην είσαι επαγγελματίας ηθοποιός, να θες να ξεσπιτώνεσαι δυό-τρεις φορές την εβδομάδα και να τρέχεις μαζί με άλλους αρκούντως παλαβούς που κουβαλάνε την ίδια τρέλλα, για να καταλήξεις τελικώς να βρεις στην πόρτα της έπαυλής σου ένα μωρό! Ένα έκθετο!

Βέβαια, πριν από αυτό, για αυτές τις δυό τρεις φορές εβδομαδιαίως, σου έχουν προκύψει τρεις μαντράχαλοι που σε φωνάζουν "μπαμπά", 

 

σού έχει μπαστακωθεί μια υστερική γεροντοκόρη αδερφή και επί πλέον, έχεις και υπηρετικό προσωπικό! 

 

"Καλό αυτό", θα πεις, "νάχω υπηρέτες!". Ναι, μόνο που αυτοί οι υπηρέτες σε σερβίρουν σε άδεια ποτήρια και πιάτα, που έρχονται από ανύπαρκτες κουζίνες...  

 Άσε που άγονται και φέρονται από τις επιθυμίες των εκάστοτε αφεντικών...

Σα να μη φτάνουν αυτά, οι σχέσεις σου με όλους αυτούς περιορίζονται σε αυστηρά προκαθορισμένες συζητήσεις, καθώς επίσης, δεν μπορείς να επιλέξεις διάθεση, αλλά, θα πρέπει να θυμώνεις, να κλαίς, να γελάς και να χαίρεσαι σε συγκεκριμένες στιγμές!

Και βάλε τέλος, ότι το σπίτι φιλοξενεί και υπερήλικα παππού, που όχι μόνον δεν μπορείς να ξαποστείλεις στο γηροκομείο, αλλά, σου προκύπτει και μουρντάρης! 

 

Και έχεις και νοσοκόμα να τον φροντίζει, που την ερωτεύεται ο μικρός σου γιός! 

 

Νάχεις έπαυλη, νάσαι σημαίνον πρόσωπο στην κοινωνία και ο γιός σου να ερωτευτεί μιά από την πλέμπα! 

 

Δράμα κατάσταση...

Έχει κι΄άλλο όμως...

Νεκρά τηλέφωνα φιλοξενούν μονολόγους ντυμένους σαν συνομιλίες, ιδεατά κρεββάτια ξεκουράζουν το σώμα σου και όλες οι πόρτες, σκάλες, έξοδοι και είσοδοι οδηγούν στο ίδιο κενό..! 

Από όλα αυτά ξεπηδούν διαρκώς πρόσωπα που κάτι απαιτούν, που σε μπερδεύουν, που σε βγάζουν απ΄τα ρούχα σου!

Και όπως ο Μάης δε λείπει απ΄την Σαρακοστή, πάρε και έναν παπά ελάχιστα διακριτικό στη μάπα, που δεν τόχει σε τίποτε να σε κάνει ρόμπα στην κοινωνία!

 

Δυσανασχετείς; 

Ε, πάρε και μια ξεμωραμένη θεατρική παραγωγό νάχεις να πορεύεσαι! 

 

Κι' από πάνω πάρε και καμμιά διακοσαριά άτομα κρυμμένα πίσω απ΄το φως των προβολέων να γελάνε με τα καμώματά σου!

Δεν είναι ζωή αυτή, όχι, δεν είναι... 

 

Ποιανού είναι το μωρό επιτέλους, τί κάνουν όλοι αυτοί εδώ μέσα, πού σταματάει το ρεζίλεμα, πώς θα τελειώσει όλο αυτό, πότε θα τελειώσει;

 

Α! Αυτό είναι το πιό εύκολο να το μάθεις... 

Σε δύο ώρες περίπου. 

Ναι, μην απορείς και μην παραξενεύεσαι...

Σε δύο ώρες τελειώνει η παράσταση. 

Σε δύο ώρες θα μπορείς να είσαι και πάλι ο Σωτήρης, ο Μιχάλης, η Μαρία, η Αναστασία, ο Μηνάς, η Σοφία και θα μπορείς να πας να ξαναπέσεις με την ησυχία σου στα αληθινά σκατά της καθημερινότητας...

Τα φώτα θα σβήσουν, ο κόσμος θα φύγει, στα κοινόχρηστα καμαρίνια θα κατακάτσει η σκόνη της πούδρας και του μέηκ-απ, τα παληομοδίτικα ρούχα θα σταθούν άψυχα στην μοναχική θέση τους στις κρεμάστρες, κάποιος τελευταίος, δεν ξέρεις ποιός, θα σβήσει το φως και θα κλείσει την πόρτα. 

Θα βρεθείς πρώτα ανάμεσα σε φίλους και γνωστούς που σε συγχαίρουν, σε αγκαλιάζουν γελαστοί, σε ρωτάνε διάφορα, σου δείχνουν φωτογραφίες απ΄την παράσταση, ξαναλένε τις ατάκες που τους άρεσαν. 

Μετά βρίσκεσαι στο σπίτι, μόνος μπροστά στον καθρέφτη να αντικρίζεις ποιός ξέρει ποιόν. Πέφτεις στο κρεββάτι, αναρωτιέσαι τί είναι πιό αληθινό, η παράσταση ή η ζωή η ίδια, σπρώχνεις την σκέψη στο πλάι, βουλιάζεις στον ύπνο.

Το άλλο πρωί έχει φύγει όλο αυτό, δεν ενδιαφέρει άλλον κανέναν, δεν έχεις με ποιόν να το μοιραστείς εξόν από 'κείνους που το μοιραζόσουν έτσι κι΄αλλιώς εδώ και μήνες, ξεκινάς να φαντάζεσαι την επόμενη παράσταση, ένα γρήγορο τρεμόπαιγμα της καρδιάς, η ιδέα κατασταλάζει, πάμε πάλι...

 

Σε όλο αυτό το μεταξύ, θα πρέπει να παρίστασαι σε κάτι που θυμίζει έντονα θέατρο, μόνο που οι ρόλοι είναι εντελώς προβλέψιμοι, πολλές φορές κακοπαιγμένοι, και ο χώρος δεν είναι τίποτα άλλο από μια πραγματικά άδεια σκηνή.

ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ

...έρημη χώρα, 

...απ΄τη στιγμή εκείνην την λίγη, την μικρότατη, οπού η πόρτα του καραβιού ακουμπάει στη στεριά...

...δίνοντας τέλος στην διπλή αναμονή, 

...έως τα ακατανόητα σύμβολά της, 

...έως τους ελάχιστους περαστικούς, 

...τις παράδοξα συγκλίνουσες ευθείες, 

...τα περαστικά σύννεφα που τραβούν γι άλλες πολιτείες, 

...τις αδιανόητες γωνίες...

...και τ' αστέρια που παραδίπλα στέκουν σφαλιστά.

Έρημη χώρα με μοναχικά κίτρινα που περιμένουν τον επόμενο κάβο...

..δίπλα σε πινακίδες που τώρα δεν αφορούν κανέναν,

...με κρυφές γωνιές όπου μια ολόκληρη γενιά αναγκαστικά ξαποσταίνει... 

...χωρίς κανείς να ενδιαφέρεται ν ακούσει τις πολύτιμες, ετοιμοθάνατες ιστορίες τους, έρημη χώρα, δυστυχώς.

Πιό μέσα, το έρημο νησί, με κοντινές εξοχές... 

...με παράδοξα οράματα, 

...πολύτιμους μικρόκοσμους, 

...παράδοξη ηχώ, 

...μονοπάτια όπου μένεις ακίνητος για ώρες, 

...μίνι βιομηχανικές ζώνες σε περίχωρα χωριών, 

...ελπίδα που στήνεται μακρυά από τα καφενεία,

...εξαϋλωμένα εξωκκλήσια σ΄ένα Φως που περνάει απαρατήρητο πόντο τον πόντο και γέρνει σ' άλλες πολιτείες.