TINOS on the run

"Παραμονή Χριστουγέννων ήταν η Καλή Βραδυά επειδή γεννιόταν ο Χριστός. Κάναμε τηγανίτες, όχι λουκουμάδες, δεν είχαμε αλεύρι, δεν έφτανε, κατοχή ήταν, παίρναν οι Ιταλοί ό,τι αλεύρι βγάζαμε. Σε μια τηγανίτα μέσα βάζαμε μια δραχμούλα , όπως βάζουμε τώρα την πρωτοχρονιά το φλουρί στην πίτα, μα τότε το κάναμε την Καλή Βραδυά . Ε, για φαγητό κάναμε λαχανοντολμάδες με ρύζι γιατί νηστεύαμε. Τα Χριστούγεννα στα Κελλιά γιορτάζονταν τρεις μέρες. Το πρωί στις 24 γύρω στις δέκα ήταν η πρώτη λειτουργία κι΄έβγαζε ο παπάς τον Σαντίσσιμο που έμενε έξω για 40 ώρες. Το απόγευμα πάλι στον εσπερινό φοράγαμε τα καλά μας και πηγαίναμε στον Άγιο Ζαχαρία. Είχε τόσο πολύ κόσμο τότε το χωριό, που τα παιδιά δεν χωρούσανε στις πάγκες και καθόμαστε κάτω κάτω σε μικρά παγκάκια κοντά στην μεγάλη πόρτα της εκκλησίας. Παραμον ή του Νέ ου Έ τους, μ ά ς έραβε η γιαγιά μου η Αντέλα ένα πουγγί, που το κρεμάγαμε μ' ένα σπαγγάκι στο λαιμό για να βάζουμε τα λεπτά από τους μπουναμάδες όσων θα ε

Σήμερα θα πάμε μέχρι τους Μύλους , πέρα απ΄τα Κελλιά στον δρόμο που πάει προς την Αγία Μαρίνα και το Βρυσί. Σήμα κατατεθέν της Νότιας εισόδου του χωριού , δεσπόζουν ανάμεσα Ρέντια και Αγιές και παραμένουν επιβλητικοί παρά την εγκατάλειψη και την ερήμωσή τους. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται το πλάτωμα εμπρός από τους Μύλους να χρησιμοποιείται σαν γήπεδο ποδοσφαίρου , παρά την κλίση του εδάφους. Μεγαλούργησαν τα ταλέντα των Κάτω Μερών σε ΄κείνο το γήπεδο και είχαμε περάσει άπειρα καλοκαιρινά απογεύματα παρακολουθώντας ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις, με μπόλικο αέρα που έκανε τα πράγματα ακόμη δυσκολώτερα. Οι νεώτεροι, πάλι, θα θυμούνται τον χώρο σαν χωματερή, σαν νεκροταφείο ηλεκτρικών συσκευών και αυτοκινήτων, σαν ένα σκουπιδότοπο στερεών αποβλήτων. Το καλό είναι, όπως βλέπετε και στην φωτογραφία πως ο χώρος έχει καθαριστεί πλέον και έπαψε να είναι μια ντροπή για όλους μας. Τρείς ανεμόμυλοι λοιπόν, του Καραμελλά, τ ου Μπενιντέ, και του Ζαχαρ ία Αρμάου, που είναι χαρακτηριστικά δείγματ α

Ούτε JUMBO , ούτε τίποτε τα χρόνια εκείνα...  Και τα παιδιά, σαν παιδιά, έπρεπε να τόχουν το παιχνιδάκι τους, να μπορούν να παίξουν. Από μικρά στον αγώνα τής οικογένειας, να βοηθούν όσο μπορούν στα χωράφια, στο άρμεγμα, στα θελήματα, να φυλάνε τα μικρότερα αδέρφια όσο οι γονείς έλειπαν στο χωράφι, να συγυρίζουν όσο μπορούν το σπίτι, να γεμίζουν τα κενά.  Μα το παιχνίδι δεν μπορεί και δεν πρέπει να λείπει απ΄ το παιδί.  Μένουν κουσούρια στην ψυχή όσων δεν έχουν παίξει αρκετά όταν έπρεπε ή όσων βιάστηκαν να κάνουν ότι μεγάλωσαν. Μπερδεύεται τότε η σοβαρότητα με την σοβαροφάνεια και η ζωή γίνεται λαβύρινθος απ’ όπου δεν βγαίνεις με τίποτε.  Είναι η κατάσταση που περιγράφεται σε πολλά παραμύθια, μα πού να καταλάβουμε εμείς οι μεγάλοι πως τα παραμύθια χτυπάνε το σαμάρι για ν’ ακούσει ο γάιδαρος , λένε στα παιδιά τί να περιμένουν απ΄την ζωή, ενώ ταυτόχρονα θυμίζουν στους μεγάλους σε ποιό σημείο χάσανε το μονοπάτι. Ουσιαστικά, όλοι παιδιά μένουμε για όλη την διάρκεια της

" Στην Καρδιανή γινόταν ένα πανηγύρι τον Νοέμβριο, στα εισόδια της Παναγίας, κι’ έφευγε λοιπόν ο κόσμος απ΄τα Κελλιά να πάει στο πανηγύρι. Ο δρόμος είναι το μονοπάτι που περνάει πάνω απ΄την Αγία Ελεούσα, απ΄του Φραγκλάκη, την Γκιναριά, του Κουσουλαΐνη και πάει πέρα. Ε, φορτώνανε τα γαϊδουράκια και πηγαίνανε, ως δυό ώρες δρόμο. Άμα τέλειωνε το πανηγύρι, αυτοί που είχαν μείνει στο χωριό και δεν πήγαιναν, έπιαναν κι΄ έχτιζαν ντουβαράκια μέσα στο μονοπάτι σ’ αυτούς που γύρναγαν το βράδυ για να μην μπορούν να περάσουν. Να πρέπει να τα χαλάσουν για να περάσουν. Κι΄άναβαν και φωτιές με καβαλίνες, όχι με βοϊδιές γιατί δεν κάνουν φλόγα, με καβαλίνες. Τόξεραν οι άλλοι πάλι πως το κάνανε για χωρατό και δε θύμωνε κανείς και τύχαινε να βρέχει και να γίνουν μούσκεμα, ζ΄μπιδ ' που λένε, μέχρι να το χαλάσουν το ντουβαράκι. Κι΄άλλες φορές πάλι, έχτιζαν και σε δυό μεριές, σε τρεις , έτσι να τους κάνουν πείραγμα. Αυτό, λένε πως το κάνανε, γιατί παληά στην Καρδιανή είχε πέσει μ

" Φτώχεια είχε πάντα.  Τότε όσα παθαίναμε, τα παθαίναμε από την έλλειψη, δεν είχε ο κόσμος, η φτώχεια ήταν φτώχεια. Σήμερα όσα παθαίνουμε, τα παθαίνουμε απ΄την περίσσεια που μάθαμε νά 'χουμε.  Έλεγε ο μπαμπάς μου: ' Σπίτι όσο χωρείς και χωράφια όσα μπορείς... ' Φτώχεια... Να μην έχουν οι άνθρωποι ν' αγοράσουν ένα κουτί σπίρτα.  Σπίρτα! Πού λεφτά για σπίρτα... Κάθονταν, λοιπόν, και φτιάχναν θειάφια. Ξέρεις τί 'ναι τα θειάφια; Να σου πω. Έχεις τη φωτιά στο τζάκι για να μαγειρέψεις, να ζεστάνεις νερό ας πούμε.  Άμα χαμηλώσει η φωτιά, να μην καίει πολύ, θέλει χαμηλή φωτιά για να κάνεις θειάφια, παίρνεις μια κουτάλα από 'κείνες που έχουμε για να ανακατεύουμε το φαγητό και βάζεις μέσα θειάφι, σκόνη που ρίχνουν στα λουλούδια και στα ζαρζαβατικά. Την βάζεις πάνω στη φωτιά, μα δεν πρέπει να καίει γιατί θα πάρει φωτιά το θειάφι και θα καεί απότομα. Μετά από λίγο βλέπεις που το θειάφι αρχίζει και λειώνει λίγο-λίγο... ...μέχρι που γίνεται όλο σα νερ